Sud Express (2005)

Regie: Chema de la Pena, Gabriel Velázquez | 103 minuten | drama, romantiek | Acteurs: Gerald Morales, Tino Guimaraes, German A. João, Lidia Pinville, Javier Delgado, Pilar Borrego, Juánma Hernández, Miguel Martín, Hicham Malayo, Severine Batier

De Sud Express, de internationale treinverbinding tussen Parijs en Lissabon, is in deze gelijknamige film letterlijk de (soms enige) verbinding tussen de levens van zes verschillende mensen en hun naasten: de Franse taxichauffeur Samuel die, ondanks zijn huwelijk met de Portugese Lucia, niets moet hebben van al die buitenlanders en die, zo lijkt het, zonder enige wroeging zijn vrouw bedriegt met een prostituee; de Portugese broers Tino en João, die al jaren samenwonen langs het spoor maar al net zo lang geen woord meer met elkaar wisselen; twee boeren in Salamanca waarvan er een maar moeilijk afscheid kan nemen van zijn trouwe, maar te oude hond Chano; twee Spaanse idealistische tieners die handtekeningen verzamelen om het spoor niet door het dorp te laten lopen; horlogeverkoper Mili die het zat is om zonder succes horloges aan toeristen te slijten; en een Noord-Afrikaanse immigrant die zijn Franse vriendin Céline wil gaan opzoeken.

Alle personages staan op een kruispunt in hun leven: niet per se levensveranderende beslissingen die ze moeten nemen, maar wel beslissingen die iets zullen zeggen over wat ze met hun leven willen. ‘Sud Express’ bewijst dat er geen grote dramatische wendingen nodig zijn om ontroering en emoties te tonen van hele gewone mensen: mensen die soms grappig, aardig, onsympathiek of naief kunnen zijn. Soms zelfs allemaal tegelijkertijd.
Samuel merkt dat zijn vrouw Lucia niet naar een vriendin in Zuid-Frankrijk gaat, maar weet niet dat ze heeft afgesproken met haar oude liefde Toni, die eindelijk durft te ontsnappen aan de koude oorlog met zijn broer João. Mili zoekt het grote geluk in Futuroscope, maar daar blijkt de toekomst niet zo rooskleurig en bruisend als hij had verwacht. Deze drie verhalen worden eigenlijk het meest uitgewerkt en springen er dan ook uit. De andere drie verhalen zijn daardoor meer versiering. Enerzijds jammer, omdat die verhalen daardoor wat voorspelbaarder of oninteressanter zijn geworden, anderzijds kunnen daardoor de verhalen rond Samuel, Lucia, Toni en Mili zich juist wel goed ontwikkelen.

Meer of minder uitgewerkt: in elke film staan de onderlinge en vaak gebrekkige relaties tussen mensen centraal. Mensen worden gedreven door hoop: hoop op de grote liefde of op een geweldige toekomst, en hoewel die hoop vaker illusie blijft dan werkelijkheid wordt in ‘Sud Express’, is de film toch hoopvol van toon. Ondanks teleurstellingen kunnen mensen blijkbaar niet anders dan hoopvol blijven. Daarbij worden zowel de slechte als de goede kanten van de mensen getoond: niet op dramatische wijze, maar juist op herkenbare en daarom ontroerende wijze.
Samuel is daarvan het beste voorbeeld: grote mond, vol vooroordelen, ontrouw, maar ook soms charmant en uiteindelijk gekrenkt in zijn trots, vooral door zichzelf. Je wil afstand houden tot zo’n man, maar herkent tegelijkertijd meer in hem dan je lief is.

Dat ‘Sud Express’ ontroert, is niet alleen te danken aan de losse verhaalstructuur en de goede montage, maar vooral ook aan de goede acteerprestaties van de meestal onbekende en niet-professionele acteurs. Daardoor blijven alle personen dicht op de huid van de kijker, die in ‘Sud Express’ letterlijk kan meeleven met al die verschillende types.

Daniël Brandsema