The City of the Dead (1960)
Regie: John Llewellyn Moxey | 78 minuten | horror | Acteurs: Valentine Dyall, Christopher Lee, Venetia Stephenson, Patricia Jessel, Dennis Lotis, Tom Naylor, Betta St. John, Ann Beach, Norman Macowan, Fred Johnson, James Dyrenforth, Maxine Holden, William Abney, Nickolas Grace
Horrorgigant Christopher Lee, bekend van de films van het “Hammer” horrorlabel – waarvoor hij meermalen de gedaante aannam van Dracula – en de ‘The Lord of the Rings’-films, figureert prominent op de poster en credits van ‘City of the Dead’, ondanks zijn betrekkelijke kleine rol in de film. Het is een rol die nochtans de sfeer goed weet te zetten en de kijker op een effectieve manier de film intrekt. Een film die helaas niet zo bekend is, maar wel degelijk een zeer respectabele en sfeervolle toevoeging is aan het horrorcanon.
Christopher Lee geeft hier één van zijn beste vertolkingen ten beste, en houdt in zijn performance goed het midden tussen subtiel en theatraal. Als de bevlogen docent van Nan, die iets té erg in het onderwerp van hekserij lijkt op te gaan, introduceert hij de oorsprong van het verhaal, te weten de verbranding van heks Elizabeth Selwyn, nadat dit schouwspel eerst letterlijk in beeld is gekomen, bij de kijker. Vanaf dat moment identificeert de kijker zich gedurende de eerste helft van de film met Nan die een soortgelijke reis ondergaat als Marion Crane (Janet Leigh) in Hitchcocks ‘Psycho’, uit hetzelfde jaar. Ook zij, net als Crane een kortharige blondine, gaat in haar eentje naar een verlaten huis waar ze vervolgens verdwijnt ten gevolge van het Kwaad dat er rondwaart. En ook zij wordt vervolgens opgespoord door haar vriend die dezelfde weg aflegt.
Die weg is in het geval van ‘City of the Dead’ nadrukkelijk identiek aan die van zijn vriendin Nan. Dezelfde man vraagt hem om een lift naar het stadje Whitewood en dezelfde dames kijken hem nadrukkelijk aan, terwijl hij in een dichte, laaghangende mist staat. Hoewel deze structuur als eentonig zou kunnen worden opgevat, zorgt het in dit geval juist voor rillingen over de rug. Het is alsof het mysterieuze stadje zich in een constante deken van Kwaad hult, die op identieke wijze, keer op keer, toeslaat. Het is onvermijdelijk en terugkerend, als het spookbeeld van de tweeling in ‘The Shining’.
Het verhaal is jammer genoeg voorspelbaar. Vanaf het begin is het sowieso duidelijk, onder meer doordat het onderwerp nadrukkelijk belachelijk wordt gemaakt, dat waarachtige hekserij een rol zal gaan spelen in het verhaal. Tevens is de identiteit van de gereïncarneerde heks ook praktisch onmiddellijk bekend bij de kijker.
Toch zijn dit redelijk onbeduidende minpunten vanwege deze anderzijds professioneel en kundig uitgevoerde productie. De film druipt van de sfeer, met een voortdurende mist (soms wat te prominent) in het stadje en effectief gebruik van schaduwen en geheimzinnige, dreigende muziek. Ook is het acteerwerk doorgaans prima. ‘City of the Dead’ is een heerlijk ouderwetse horrorfilm over hekserij, die geheel onterecht aan het grote publiek voorbij is gegaan.
Bart Rietvink