The Mother of All Lies – Kadib Abyad (2023)

Regie: Asmae El Moudir | 97 minuten | documentaire

In de documentaire ‘The Mother of All Lies’ (2023) blikt regisseur Asmae El Moudir terug op een viering van Laylat al-Qadr, de nacht waarin de Koran zou zijn geopenbaard aan de profeet Mohammed. Ze beschrijft hoe ze zich als twaalfjarige stiekem liet fotograferen bij een fotostudio, omdat ze geen enkele foto van zichzelf had. Er was wel een foto, van een stel kinderen in een speeltuin, en daar stond ze volgens haar moeder ook op. Maar El Moudir geloofde nooit dat zij dat was. “Voor mij”, zegt ze, “is het de nacht waarin ik mijn moeders leugen heb gewist.”

Leugens, geheimen en oud zeer binnen de familie. El Moudir probeert het allemaal te ontrafelen en gebruikt daarvoor een bijzonder vertelmiddel: een miniatuurversie van haar oude buurt. Met nagebouwde huizen en gedetailleerde poppetjes, en herinneringen van familieleden en buren, worden gebeurtenissen nagespeeld. Ze reconstrueert onder andere wat er in haar wijk gebeurde op 20 juni 1981. Op die dag werd in Casablanca genadeloos opgetreden tegen demonstranten, die in opstand kwamen tegen de stijging van de voedselprijzen. Vervolgens werden buurtgenoten van El Moudir zonder verklaring opgepakt.

Bij de reconstructie wordt de tirannieke oma van de regisseur centraal geplaatst. De met een stok gewapende grootmoeder, bij wie El Moudir als kind inwoonde, verbood alle foto’s in huis, behalve die van Hassan II, destijds de koning van Marokko. Bovendien gedroeg ze zich als een ‘douanière’: elke avond ging ze op een stoel voor het huis zitten en hield ze alles en iedereen in de gaten. Wat weet zij nog van de gebeurtenissen in 1981?

In ‘The Mother of All Lies’ ontbloot de regisseur haar familiegeheimen met een nagebouwde miniatuurwijk. De maquette is meer dan een creatieve vondst en ondersteunt de vertelling optimaal. Het verteltempo ligt wel laag en de fluisterende, onnodig dramatiserende voice-over kan gaan irriteren. Maar al met al is deze documentaire een bijzonder kunststuk.

Ester Šorm

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 16 mei 2024