X-Men: First Class (2011)
Regie: Matthew Vaughn | 132 minuten | actie, drama, thriller, avontuur, science fiction | Acteurs: James McAvoy, Michael Fassbender, Jennifer Lawrence, January Jones, Rose Byrne, Kevin Bacon, Nicholas Hoult, Zoë Kravitz, Lucas Till, Jason Flemyng, Oliver Platt, Edi Gathegi, Ray Wise, Morgan Lily, Bill Milner, Caleb Landry Jones, Álex González, Demetri Goritsas, Laurence Belcher, David Crow, Tony Rich
Na het succes van ‘Batman Begins’ en ‘The Dark Knight’ lijkt het een trend te worden om superheldenfranchises in een nieuw jasje te steken. Na ‘X-Men’, ‘X2’ en ‘X-Men: The Last Stand’ is het in 2011 de beurt aan de mutanten van Marvel om afgestoft en opgefrist te worden. ‘X-Men: First Class’ is een zogenaamde origin story, die verklaart hoe de hoofdrolspelers van de serie werden zoals ze zijn. Puristen opgelet: het verhaal is gebaseerd op de zelfverzonnen personageachtergronden die regisseur Bryan Singer meegaf aan de acteurs van de eerste X-Men-film, en niet zozeer op de comics. Naast Singer en vier anderen tekende ook Jane ‘Kick-Ass’ Goldman voor het scenario van ‘First Class’. Goldman is overigens niet de enige Kick-Ass-connectie, want regisseur Matthew Vaughn nam plaats op de regisseursstoel. Samen zorgen ze voor een eindproduct dat er wezen mag: een frisse, onstuimige actiefilm die ondanks de schoonheidsfoutjes geen moment verveelt.
Net als het origineel begint ‘First Class’ in concentratiekamp Auschwitz. De jonge Magneto – die dan nog Erik Lehnsherr heet – lijdt onder de wreedheden van naziwetenschapper Dr. Schmidt (Kevin Bacon), die Eriks gave om metaal te beïnvloeden graag wil doorgronden. In een ander deel van de wereld leidt de jonge telepaat Xavier een bevoorrecht maar eenzaam bestaan. Als de volwassen Erik (Michael Fassbender) en Xavier (James McAvoy) elkaar in de jaren zestig tegen het lijf lopen ontstaat er een hechte vriendschap, ondanks de verschillen tussen de mannen. Xavier is een jonge hond met een volle haardos en een rotsvast geloof in een samenleving waarin mensen en mutanten vreedzaam samenleven, terwijl Erik verteerd wordt door wraakgevoelens jegens zijn kampbeulen en wantrouwen jegens de mensheid in het algemeen. Toch bundelen de twee hun krachten. Ze formeren een team van jonge mutanten om de wereld te beschermen tegen Dr. Schmidt, die zichzelf nu Sebastian Shaw noemt en de kwade genius blijkt achter de Cubacrisis.
Een foutloze film is ‘X-Men: First Class’ niet. Net als ‘Spider-Man 3’ lijdt hij onder een overdaad aan spelers. Wat begint als een helder, strak verhaal over het idealisme van Xavier versus het cynisme van Erik, waaiert halverwege de film uiteen in een scala aan subplotjes rond bijrolmutanten die niet allemaal even interessant zijn. Evil mutant Emma Frost (January Jones) fonkelt dan wel in letterlijke zin, maar is wat flets als personage, en de verhaallijn rondom trainees Beast en Mystique, die beiden worstelen met hun afwijkende uiterlijk, doet geforceerd aan en bevat bovendien enkele plotgaten. Ook moet er de nodige kunstelarij aan te pas komen om ervoor te zorgen dat sommige mutanten uiteindelijk overlopen naar het kamp van Magneto, die niet-mutanten steeds meer als vijand gaat zien. Voor een ex-kampbewoner die de uitwassen van de menselijke natuur aan den lijve heeft ondervonden mag het afwijzen van Xaviers poldermodel een begrijpelijke keuze zijn, maar voor andere personages is het een ommezwaai die gezocht aandoet.
Gelukkig is het makkelijk om ‘X-Men: First Class’ zijn tekortkomingen te vergeven. De film staat bol van de (zwarte) humor en actie en de special effects zien er geweldig uit. Daarnaast geven de verwijzingen naar historische gebeurtenissen een extra dimensie aan het verhaal en knettert het tussen de hoofdrolspelers. Fassbender is perfect gecast als charismatische cynicus die met zijn zwarte kijk op de mensheid vaak gelijk krijgt, maar daar geen blijer mens van wordt, McAvoy heeft genoeg jongensachtige charme om te voorkomen dat Xavier wordt weggespeeld als saaie softie en Bacon blijkt als heerlijk foute slechterik een aardig woordje Duits te spreken. Als klap op de vuurpijl trakteert Vaughn zijn publiek op grappen voor ingewijden en kun je genieten van een paar bijzonder leuke cameo’s. Al met al is ‘X-Men: First Class’ de origin story die de Star Wars-prequels hadden moeten zijn. Wat ons betreft kan de X-Men-franchise weer wat jaartjes mee.
Paula Koopmans
Waardering: 4
Bioscooprelease: 2 juni 2011