Xenia (2014)

Regie: Panos H. Koutras | 134 minuten | drama | Acteurs: Kostas Nikouli, Nikos Gelia, Yannis Stankoglou, Marissa Triandafyllidou, Aggelos Papadimitriou, Romanna Lobats, Patty Pravo, Kostis Rampavilas, Petros Chytiris, Electra Leda Koutra, Maria Laina, Vali Mavridi, Dinos Psychogios, Dimitris Rakos

De Griekse cinema is de laatste jaren aan een gestage opmars bezig. Onder aanvoering van filmmakers als Yorgos Lanthimos (‘Dogtooth’, 2009; ‘Alps’, 2011; ‘The Lobster’, 2015), Athina Rachel Tsangari (‘Attenberg’, 2010), Argyris Papadimitropoulos (‘Wasted Youth’, 2011) en Syllas Tzoumerkas (‘A Blast’, 2014) is er een beweging gaande waaruit eigenzinnige, frisse films ontspruiten. New wave of weird wave wordt het genoemd, aangezien de meeste films die momenteel in Griekenland gemaakt worden dezelfde absurde radicaliteit hebben en vol zitten met stevig geweld en zwarte humor. De ernstige financiële crisis waar Griekenland mee te kampen heeft, blijkt een vruchtbare voedingsbodem voor filmmakers. Ook Panos H. Koutras haakt aan bij de Griekse weird wave. Hij debuteerde in 2009 met ‘Strella’ en maakte vijf jaar later een opmerkelijke roadmovie, ‘Xenia’ (2014) genaamd, waarin de hoofdrol is weggelegd voor een jonge, kleurrijke homo en zijn witte konijn, die hij in een handtas met zich meeneemt.

Deze Dani (Kostas Nikouli) is pas vijftien, maar heeft al het nodige meegemaakt. Nadat zijn van oorsprong Albanese moeder is komen te overlijden, verlaat hij Kreta om naar het vasteland te trekken. In Athene wordt hij – en de kijker – geconfronteerd met de gevolgen van de crisis in Griekenland. Armoede is er volop, maar er is ook de haat jegens vreemdelingen die het land in zijn greep houdt. Voor Dani telt echter maar één ding: hij wil zijn twee jaar oudere broer Ody (Nikos Gelia) opzoeken, om samen hun vader op te sporen. Er is alleen één probleem: ze hebben deze man nog nooit eerder gezien. Dani beweert dat politicus Lefteris Christopoulos (Yannis Stankoglou) de man is die ze zoeken. En dus trekken ze in de richting van Thessaloniki. Dani wil hun vermeende vader zijn vaderschap laten erkennen en ziet in hem bovendien een melkkoe die de broers kan helpen hun financiële problemen op te lossen. Onderweg lopen ze, zoals dat gaat in een roadmovie, tegen de nodige obstakels op.

‘Xenia’ is een film die op twee gedachten hinkt. Enerzijds wil Koutras de huidige situatie in zijn thuisland laten zien, compleet met de radicalisering in de politiek en de vreemdelingenhaat die leeft onder het volk, haat waar de broers als halve Albanezen ook mee te maken hebben. Dani is bovendien sowieso al een opvallende verschijning met zijn peroxideblonde haar en feminiene kleedstijl, en ook dat soort ‘vreemde vogels’ wordt door alle Grieken op waarde geschat. Anderzijds smeert Koutras de (verwijzingen naar) homoseksualiteit en alle clichés en kitscherigheid die daaraan gekoppeld worden er wel erg dik bovenop. De schaarsgeklede dansjes, verwijzingen naar het Songfestival en extravagante kleding – en natuurlijk steeds dat witte konijn… – vormen een schril contrast met de zware thematiek die onder de oppervlakte borrelt. Het is een onevenwichtigheid die zich op meerdere fronten toont; in de regie, het verhaal en het tempo trekt Koutras bijvoorbeeld ook niet duidelijk één lijn en het heeft er veel van weg dat in de montagekamer ook niet al te kordaat is opgetreden, want de film duurt veel te lang. Disbalans zien we ook tussen de alom aanwezige Nikouli en Gelia die daardoor nogal overschaduwd wordt.

Hoewel er genoeg op- en aanmerkingen zijn, is ‘Xenia’ een moedige poging van regisseur Koutras, die zeker niet misstaat in het rijtje films dat tot de Griekse weird wave behoort. Er worden zware thema’s aangesneden, maar op een luchtige manier. Je moet je alleen wel even door een overdaad aan kitsch zien te werken!

Patricia Smagge

‘Xenia’ verschijnt donderdag 12 november 2015 op DVD.