Ponyo on the Cliff by the Sea – Gake no ue no Ponyo (2008)

Regie: Hayao Miyazaki | 100 minuten | animatie, familie, romantiek, fantasie | Nederlandse stemmencast: Valentijn Sohier, Lydia Algera, Frans Limburg, Hymke de Vries, Nathalie Haneveld | Originele stemmencast: Yuria Nara, Hiroki Doi, Jôji Tokoro, Tomoko Yamaguchi, Yuki Amami, Kazushige Nagashima, Akiko Yano, Shinichi Hatori, Tokie Hidari, Rumi Hîragi, Emi Hiraoka, Tomoko Naraoka, Nozomi Ohashi, Kazuko Yoshiyuki

Hayao Miyazaki is dé man in Japan. Daar is hij al jaren beroemd en geliefd als regisseur van de prachtigste handgemaakte animatiefilms zoals ‘Kiki’s Delivery Service’ (1989) en ‘Princess Mononoke’ (1997). Disney rook geld en produceerde zijn internationale megahit ‘Spirited Away’ (2001), die in Japan alle records brak en Miyazaki ook internationaal op de kaart zette als een van de beste animatoren van deze tijd. Zijn nieuwste animatiefilm ‘Ponyo on the Cliff by the Sea’ deed het al direct goed in Japan en bracht in zijn eerste maand na release al bijna 100 miljoen dollar op (hij werd dan ook in zo’n vijfhonderd cinema’s uitgebracht!).

Miyazaki mag dan een commerciële melkkoe zijn geworden voor de Japanse economie, hij wordt ook gezien als ambassadeur van Japanse (manga) cultuur en lijkt bovendien zelf niet zo te lijden onder de commerciële verwachtingen. Zo blijft hij steevast weigeren zich helemaal over te geven aan het digitale tijdperk. Ponyo werd in anderhalf jaar gemaakt door een team van zeventig mensen, die, onder nauwlettend toeziend oog van de meester zelf, gezamenlijk zo’n 170.000 tekeningen maakten. De uiteindelijke afwerking gebeurde wel met de computer, daar kom je kennelijk niet onderuit. Zoals de liefhebbers van Miyazaki weten, keren de bekende stijl en thematiek telkens weer terug in zijn films. Er zit altijd een eigenwijs meisje in het verhaal, gesteund door een jongetje (of andersom), ze zijn altijd redelijk jong, er wordt (bijna) altijd in gevlogen, fantastische machines spelen een grote rol, evenals de schitterende muziek, die altijd romantisch meeslepend is, met een herkenbaar, terugkerend thema, meestal gezongen door een vrouw. Alles draait om fantasie, liefde en het overwinnen van het kwaad, meestal vormgegeven in oude tovenaars of heksen, die er in eerste instantie niet per se als zodanig uit zien. Alles ziet er zo mooi en vindingrijk uit, dat je alleen al ademloos kan zitten kijken naar de beelden, zonder ook maar iets van het verhaal te volgen.

Ponyo is hierop geen uitzondering, integendeel. Alles is als vanouds, alleen lijkt het beoogde publiek dit keer iets jonger. Vooral omdat de hoofdfiguren wel heel jong zijn dit keer. Het moet gezegd dat Susuke ook erg veel op zijn dak krijgt voor een vijfjarige, maar goed, misschien is men wel snel volwassen in Japan. Tegelijkertijd is de film wat aan de lange kant voor de allerkleinsten. Ze kunnen zich vergapen aan de schoonheid, maar een en ander is zo overdonderend en de verwikkelingen in de plot gaan maar door; op een gegeven moment zal de aandacht onherroepelijk verslappen, zelfs bij volwassenen.

De dreiging van het water speelt een belangrijke rol in het verhaal en ondanks het sprookjesachtige thema en de sprookjesachtige invulling, de kleuren, de muziek, alle fantastische gebeurtenissen, heeft deze film best een serieuze en beklemmende ondertoon. Immers, voor Japan (en ook voor Nederland) is die dreiging best reëel. In Japan heeft men zeer veel last van indrukwekkende stormen en in Nederland is het watergevaar een hot issue (we liggen op veel plaatsen meer dan vijf meter onder zeespiegel). De hoofdfiguren gaan er redelijk laconiek mee om, maar Miyazaki heeft het zo getekend dat je het water bijna tot je kin voelt komen, leuk, maar ook best eng. Daarmee hebben we de minpuntjes gehad en kunnen we het weer hebben over het genie van Hayao Miyazaki, die met ‘Ponyo on the Cliff by the Sea’ net iets over the top gaat, maar tegelijkertijd bewijst zijn meerdere nog niet te hebben gevonden in grenzeloze fantasie en benijdenswaardig vakmanschap. Met kindertjes wel de Nederlandse versie kijken hoor!

Arjen Dijkstra

Waardering: 4

Bioscooprelease: 23 juli 2009