Regression (2015)

Regie: Alejandro Amenábar | 106 minuten | horror, thriller | Acteurs: Emma Watson, Ethan Hawke, David Thewlis, Aaron Ashmore, Devon Bostick, Dale Dickey, Kristian Bruun, David Dencik, Adam Butcher, Peter MacNeill, Aaron Abrams, Lothaire Bluteau, Maura Grierson, Janet Porter, Mackenzie Kerfoot, Vanessa Spencer, Jacob Neayem, Alli McLaren, Goran Stjepanovic, Matija Matovic Mondi, Danielle Bourgon, Samantha Tenus

In de jaren tachtig en negentig hield het duizenden mensen in de Verenigde Staten bezig, de ‘satanic panic’. Satanische sekten zouden allerlei bizarre occulte rituelen uitvoeren, kinderen misbruiken en zich inzetten voor de vernietiging van de christelijke maatschappij. De geruchtenstroom kwam zo sterk op gang dat het in bepaalde regio’s leidde tot massahysterie. Meerdere malen kwam er een rechtszaak aan te pas en psychologen werden erbij gehaald om eventueel onderdrukte herinneringen aan satanisch misbruik bij slachtoffers, aan de hand van regressietherapie, naar boven te halen. De Spaans-Chileense filmmaker Alejandro Amenábar – de man achter ‘Abre los ojos’ (1997), ‘The Others’ (2001), ‘Mar adentro’ (2004) en ‘Agora’ (2009) – liet zich door dit bijna vergeten fenomeen inspireren voor zijn film ‘Regression’ (2015). “Het verbaasde me dat ik er niet eerder over had gehoord. Als je ontdekt hoe wijdverspreid die paranoia was, ga je vermoeden dat er dingen in de doofpot zijn gestopt.” En dus veranderde hij van koers: waar hij aanvankelijk een horrorfilm wilde maken over de duivel in hoogsteigen persoon, werd het een psychologische thriller over de werking van angst.

‘Regression’ speelt zich af in het Minnesota van 1990, de hoogtijdagen van de ‘satanic panic’. John Gray (David Dencik) wordt aangehouden op beschuldiging van seksueel misbruik van zijn zeventienjarige dochter Angela (Emma Watson). Rechercheur Bruce Kenner (Ethan Hawke) is belast met het onderzoek. John sluit zijn schuld niet uit, maar zegt zich er niets van te kunnen herinneren. Kenneth Raines (David Thewlis), een gereputeerde professor in de psychologie, wordt door de politiediensten te hulp geroepen. Hij zal proberen aan de hand van regressietherapie de herinneringen van Gray te activeren en hem zo de feiten te doen herbeleven. Tegelijkertijd doen meer en meer geruchten over satanisch ritueel misbruik de ronde in het land. Kenner gaat zo in de zaak op dat hij er zelf in verstrikt raakt.

Amenábar voert in ‘Regression’ thema’s op die we kennen uit zijn eerdere werk, waaronder geloof versus bijgeloof en de verhouding van religie ten opzichte van de wetenschap. Hier zijn zinnige dingen over te zeggen, maar deze komen in het clichématige en voorspelbare verhaal jammer genoeg niet bovendrijven. Het lijkt erop dat Amenábar zelf ook wel doorheeft dat het verhaaltje zelf niet zo veel om het lijf heeft, aangezien hij al vanaf de eerste minuut de complete trukendoos openzet om een griezelige, grimmige sfeer te creëren. Maar sfeer alleen is bij lange na niet genoeg om de film te dragen.
Subtiliteit is hierdoor helemaal ver te zoeken, en was subtiliteit nou niet precies waar we Amenábars eerdere werk zo om konden waarderen? En waren zijn personages niet altijd mensen van vlees en bloed? In ‘Regression’ zijn ze zo plat als een dubbeltje. Net als de dialogen trouwens. Het zou zomaar kunnen dat de film zo ‘doodslaat’ omdat ervoor gekozen is het verhaal te vertellen vanuit agent Kenner; wellicht had een vertelperspectief vanuit slachtoffer Angela een betere film opgeleverd.

Het zet je te denken; zou Amenábar bewust zo’n slechte film hebben willen maken? Want ‘Regression’ lijkt wel door een ander geregisseerd, zo weinig ambitie straalt het allemaal uit. Van de man achter ‘The Others’ en ‘Mar adentro’ verwacht je simpelweg meer dan een dertien-in-een-dozijn-thrillertje vol clichés, waarin alles voorgekauwd wordt. Meer dan flinterdun popcornvermaak is ‘Regression’ niet. Pas helemaal aan het eind zien we een glimp van de échte Amenábar. Hij kán het dus nog wel.

Patricia Smagge

Waardering: 2.5

Bioscooprelease: 12 november 2015
DVD- en blu-ray-release: 30 maart 2016