The Big Red One (1980)

Regie: Samuel Fuller | 113 minuten | actie, drama, oorlog | Acteurs: Lee Marvin, Mark Hamill, Robert Carradine, Bobby Di Cicco, Kelly Ward, Stéphane Audran, Siegfried Rauch, Serge Marquand, Charles Macaulay, Alain Doutey, Maurice Marsac, Colin Gilbert, Joseph Clark, Ken Campbell, Doug Werner

Dat het spreekwoord ‘onbekend maakt onbemind’ niet altijd opgaat, geldt zeker voor de oorlogsfilm ‘The Big Red One’. Regisseur Samuel Fuller maakte in 1980 een (anti)oorlogsfilm die zijn tijd ver vooruit was. Het gevolg was dat deze progressieve productie genegeerd werd door het grote publiek. Ondertussen heeft de prent, na 25 jaar, een bescheiden cultstatus opgebouwd. Het valt amper te bevatten, maar Fuller weet in een krappe twee uur tijd de complete Tweede Wereldoorlog te vangen. De camera volgt een klein peloton frontsoldaten die vanuit Afrika oprukt naar Europa. Hoe dichterbij de soldaten hun einddoel komen, hoe kleiner de groep wordt.

Na afloop van de film, besef je hoeveel invloed deze prent heeft gehad op regisseurs als Steven Spielberg en Stanley Kubrick. Een groot aantal scènes uit ‘The Big Red One’ zijn bijna letterlijk ‘gekopiëerd’. De landing op Normandië uit ‘Saving Private Ryan’, van Spielberg, is duidelijk geïnspireerd door de manier waarop Fuller dit filmde. Ook het gebruik van de bangalore-torpedo’s heeft Spielberg ‘geleend’ van Fuller’s film.

Maar ook de menselijke kant van de oorlog, zoals ‘The Big Red One’ die optekende, hebben als inspiratie gediend voor Spielberg en Kubrick. Menselijke emoties zoals angst, twijfel en wanhoop worden uitstekend vertolkt door de cast van Fuller’s oorlogsdrama. De scherpe uiteenzetting van gevoelens van jonge soldaten, zoals ‘The Big Red One’ dat deed, is veelvuldig teruggekomen in latere films.

De sterke cast van ‘The Big Red One’ levert indrukwekkende prestaties. Lee Marvin speelt een glansrol als een oudere sergeant die een peloton van jonge soldaten onder zijn hoede neemt. De Amerikaan zet een afstandelijke man neer die zich afsluit voor zijn omgeving. Het masker van onverschilligheid, dient als een schild om niemand emotioneel dichtbij te laten komen. De oorlog heeft veel strijdmakkers van de sergeant het leven gekost en dat vreet aan hem. Marvin geeft de pijn van zijn personage erg knap gestalte. Met een afwezige blik in de ogen en wat aarzelende motoriek zijn de gevoelens van Marvin bijna tastbaar. Het subtiele spel van de Amerikaan is één van de sterkste kanten van deze film.

Naast Marvin weet ook Mark Hamill indruk te maken. Hamill geeft gestalte aan een gevoelige, jonge soldaat die overmand wordt door angstgevoelens. Naarmate de oorlog vordert raakt de jongen gehard door het geweld om hen heen. Één van de indrukwekkendste momenten uit de film toont Hamill’s personage die geconfronteerd wordt met een concentratiekamp. Verlamd door afschuw en angst wil de soldaat wegrennen. Totdat hij ineens oog in oog komt te staan met een Duitse soldaat. De Nazi schiet op Hamill, maar het magazijn van zijn pistool is leeg. Hamill’s personage trekt zijn geweer en begint als een bezetene op de Duitser te schieten. Ook als de man al lang gestorven is, blijft de Amerikaanse soldaat op het lijk schieten. Als Marvin de kille klanken van de geweerschoten hoort, gaat hij kijken. Marvin ziet Hamill, met een blik vol haat, op het lijk schieten. Achteloos geeft Marvin een magazijn kogels aan Hamill en fluistert tegen hem: “Hij is al dood.” De waanzin en gruwelijkheid van de oorlog zijn in bijna geen enkele film zo treffend weergegeven.

Het zijn juist de scènes waarin de emotionele impact van de oorlog wordt belicht, die de meeste indruk maken. Marvin en Hamill zijn veruit de sterkste acteurs van de cast. De andere acteurs spelen vrij vlakke personages die nergens op een bevredigende manier worden uitgediept. Dat ligt met name aan de clichématige macho-teksten die zij voor hun kiezen kregen. Carradine speelt redelijk, maar ook hij kan niet veel doen met de slappe one-liners die hem zijn toebedeeld. Gelukkig weten de acteurs door hun ingetogen spel niet te vervallen in al te bordkartonnen personages. Wat wel interessant is aan alle personages in deze film, is dat geen enkel karakter een ‘echte’ held is. De soldaten in deze film zijn geen eenmansleger die schijnbaar onkwetsbaar zijn. Integendeel, de soldaten weten te overleven door de vijand in de rug aan te vallen en door te vluchten in grimmige situaties.

De actie in de film komt, door de hoge leeftijd van de film, soms wat gedateerd over. Er is geen bloed te zien in de film en met name in de ‘close combat-scènes’ komt dat te tam over. ‘The Big Red One’ ziet er grauw en somber uit, alles in de film ziet er dof en vuil uit: van de soldaten tot de landschappen. De grimmige ‘look’ van deze productie geeft de film een eigen smoel. Jammer genoeg weet regisseur Fuller niet dezelfde sterke eigenschappen mee te geven aan zijn actiescènes.

‘The Big Red One’ is een intense oorlogsfilm, die met name op het dramatisch vlak voor kippenvel zorgt. Fuller heeft een erg vooruitstrevende film gemaakt, die helaas geen groot publiek heeft weten te bereiken. Jammer, want de film is bijzonder.

Vooral de aanwezigheid van Hamill is speciaal. Naast deze film en de ‘Star Wars’-trilogie heeft de Amerikaan niet veel filmrollen op zijn naam staan. Naast Hamill, kunnen filmfans zich ook vergapen aan Carradine. In de jaren 80 werd deze acteur wereldberoemd met zijn rol in de ‘Revenge of the Nerds’ films. Het is grappig om juist deze übernerd in de rol van macho-soldaat te zien. Alleen al daarom mag je deze film niet missen!

Frank v.d. Ven

Waardering: 4

Bioscooprelease: 18 september 1980