Le voyage dans la lune (1902)

Regie: Georges Méliès | 15 minuten | korte film, avontuur, fantasie, science fiction | Acteurs: Henri Delannoy, Farjaut, Kelm, Georges Mélies, Bleuette Bernon, Brunnet, Victor André, Jeanne d’Alcy, Depierre

‘Le voyage dans la lune’ (1902) mag met recht gerekend worden tot de 1001 films die je gezien moet hebben voor je sterft (opgesteld door Steven Jay Schneider). Met het vijftien minuten durende filmpje schreef diens maker, Georges Méliès, filmgeschiedenis. Méliès is de grondlegger van de special effects, die in ‘Le voyage dans la lune’ volop tentoongespreid worden (montagetrucs en overvloeiers, bijvoorbeeld). Niet zo gek dat de film, die destijds gold als langspeelfilm – want films met een speelduur van twee minuten waren gangbaar – een wereldwijd succes werd.

Meer dan een eeuw na de eerste vertoning heeft de revolutionaire film nog altijd niet aan kracht ingeboet en is het duidelijk waarom talloze filmmakers Méliès én dit filmpje tot hun grote voorbeelden rekenen. Het iconische beeld van de raket die zich in het oog van het mannetje in de maan heeft geboord is natuurlijk nog bekender dan de film zelf. Gelukkig maar dat filmliefhebbers die voorheen niet in de gelegenheid waren Méliès’ meesterwerk te bekijken, dit nu kunnen goedmaken. Dankzij inspanningen van een gepassioneerd team dat de in 1993 in Spanje gevonden filmrol met eindeloos geduld wist te restaureren, zoals in de documentaire ‘Le voyage extraordinaire‘ (2011) van Serge Bromberg en Eric Lange ruimschoots en op fascinerende wijze aan bod komt, is het bekijken van de klassieker voor iedereen binnen handbereik. Een hele grote pluim voor Groupama Gan Foundation for Cinema, Technicolor Foundation for Cinema Heritage en Lobster Films (het Franse filmarchief van Serge Bromberg), die de schier onmogelijke taak op zich namen de bijna onherstelbaar beschadigd lijkende film te herstellen.

De restauratie van ‘Le voyage dans la lune’ is van een ongekende kwaliteit: letterlijk ook, want het was de duurste en meest complexe restauratie van een film ooit. Het proces nam twaalf jaar in beslag. ‘Le voyage dans la lune’ werd in 1902 uitgebracht, zowel een zwart-wit versie, als een in kleur. De filmframes werden stuk voor stuk met de hand ingekleurd, wat een druk, flikkerend effect en een bijna hypnotiserende werking had. Destijds was de film niet voorzien van geluid, maar de gerestaureerde versie heeft een bijzonder passende soundtrack, gemaakt door de heren van het Franse duo Air. Het is een hier en daar wat nostalgische, weemoedige, maar soms ook zelfs rockende sound, die de beelden uitstekend aanvult.

Méliès zelf vond inspiratie voor zijn ‘Le voyage dans la lune’ in het werk van science fiction schrijvers Jules Verne en H.G. Wells. De filmmaker/goochelaar schreef, produceerde en regisseerde de film. Daarnaast vervult hij de rol van professor Barbenfouillis, die op een wetenschappelijk congres zijn collega’s (die er uitzien alsof ze op Hogwarts zouden kunnen wonen) zover probeert te krijgen dat ze meedoen aan een reis naar de maan. Na het fabriceren van de raket en de lancering (waarbij de wetenschappers geassisteerd worden door lieftallige dames met korte broekjes) landt de raket in het oog van de maan. De wetenschappers worden gevangengenomen door de vijandige maanbewoners, de Selenieten (die gekleed zijn in skelettenkostuums en gewapend zijn met speren), en naar hun koning gebracht. Ze komen er achter dat de Selenieten in rook opgaan wanneer ze met een paraplu geslagen worden en dat blijkt hun redding. Na een val met de raket komen ze in de oceaan terecht, waarna de wetenschappers als helden onthaald worden door de bevolking van Parijs.

Het is niet moeilijk te zien hoe ‘Le voyage dans la lune’ aan het stempel ‘grensverleggend’ is gekomen. Méliès maakte zijn film in een tijd dat het woord ‘astronaut’ nog niet eens bestond en toen special effects in de filmindustrie (waarvan eigenlijk nauwelijks sprake was) nog in de kinderschoenen stond. Het medium film was nog maar net uitgevonden! Het is een geschenk uit de hemel dat dit grandioos gerestaureerde kunstwerkje nu voor latere generaties bewaard kan blijven. Je moet er immers toch niet aan denken dat de rolprent van ‘Le voyage dans la lune’ gebruikt zou zijn voor het fabriceren van een kam… ‘Le voyage dans la lune’: een cinematografisch meesterwerk.

Monica Meijer

Waardering: 5

Bioscooprelease: 20 september 2012