Siddharth (2013)
Regie: Richie Mehta | 96 minuten | drama | Acteurs: Irfan Khan, Rajesh Tailang, Tannishtha Chatterjee, Anurag Arora, Shobha Sharma Jassi, Geeta Agrawal Sharma, Amitabh Srivasta, Mukesh Chhabra, Khushi Mathur, N.K. Pant, Naresh Gosain, Nihal Kardam, Aakash Dahiya, Ram Ji Bali, Chetan Sharma
Soms weten grote blockbusters, waar honderden miljoenen dollars tegenaan gegooid zijn, te verrassen, maar meestal zijn het de kleine, filmhuisachtige producties die je onverwacht mee weten te slepen. Dit geldt ook voor het maatschappelijk bewuste ‘Siddharth’, een schrijnend en aangrijpend drama over de vermissing van een kind in India. Het is een film die je langzaam maar zeker bij de lurven grijpt en je nog dagen, zo niet weken, na het zien ervan bij zal blijven.
‘Siddharth’ is een beschouwend drama dat doet denken aan Vittorio de Sica’s neo-realistische klassieker ‘Ladri di biciclete’. Ook hier wordt een klein, intiem verhaal verteld over de zoektocht van een armlastige, wanhopige vader tegen een achtergrond – en met het eigenlijke thema – van een vaak cynische en onverschillige buitenwereld en een betreurenswaardige sociaal-economische realiteit. Enkele tekenende momenten: in ‘Ladri di biciclete’ moet de vader zijn huwelijkse linnengoed verpanden om zijn voor zijn baan noodzakelijke fiets terug te kunnen kopen; in ‘Siddharth’ levert hoofdpersoon Mahendra zijn huwelijksringen in, om zo geld te hebben voor de zoektocht naar zijn zoontje. Ook lijkt moraliteit en ethiek in beide films een voorrecht te zijn dat de hoofdpersonen zich niet kunnen permitteren. Natuurlijk is het gewoon stom en slecht ouderschap om je kind – ook al is het maar voor even – op eigen houtje naar een fabriek in een andere stad te sturen om te werken, maar als je aan de grond zit, doe je rare dingen.
In ieder geval heeft Mahendra door deze ervaring zijn lesje geleerd, en zou hij een volgende keer ongetwijfeld minder naïef te werk gaan en een beter besef hebben van de harde buitenwereld. Dit lesje wordt hem overigens op bijna iedere straathoek al ingepeperd. Een beambte bij de politie van Delhi waar Mahendra aangifte doet, geeft hem al meteen een standje: “Jullie leren het ook nooit! Waarom stuur je je zoontje dan ook weg voor kinderarbeid en niet naar school, die gewoon vergoed wordt door de regering? Dan kan hij iets leren en iemand worden.” “Hij had toch een keer aan het werk gemoeten.”, “Het was maar voor even”, en “We hadden het financieel zwaar.” probeert Mahendra nog, maar het heeft geen zin. Overal om hem heen wordt hij met minachting en onverschilligheid geconfronteerd. “Je hebt hem zelf weggestuurd. Dan neem je toch gewoon een ander.” zegt de baas van de fabriek zelfs waar Siddharth te werk was gesteld.
De realiteit – van kinderarbeid en de vele kidnappings in India – die tijdens de zoektocht duidelijk wordt, is zeer schrijnend en nog hartverscheurender dan het persoonlijke verhaal van Siddharth. Er zijn vele huizen waar gevonden kinderen op worden gevangen, maar de meeste hebben deze ‘luxe’ niet en moeten bijvoorbeeld werken in een red light district in Mumbai, waar Mahendra een paar jongens spreekt. Eén daarvan vertelt de hopeloze vader de harde waarheid: “Misschien heeft Siddharth geluk gehad en heeft hij deze wereld verlaten.”
Een ander, kleiner, thema binnen de film, is het belang van technologie in de samenleving. Internet en telefoontjes met camerafunctie blijken uiterst belangrijk te zijn, helemaal in dit soort situaties. Het zijn kanalen en apparaten die het verschil kunnen maken. Zo krijgt Mahendra overal te horen dat de kans op het vinden van Siddharth een stuk groter was geweest als hij een foto van zijn kind had gehad. Terwijl er nota bene een mobieltje in het gezin aanwezig is. Hij gaat dan ook, na de aangifte, gelijk een foto van zijn dochter maken. De beschikking over een smartphone – of een bezoek van een minuut aan een internetcafé – had de vader ook een hoop moeite kunnen besparen. Tijdens zijn ontmoetingen met klanten – hij werkt als ritsenmaker – vraagt hij iedereen of ze Donghri kennen, een plek waar zijn kind mee naartoe genomen zou kunnen zijn. Dagenlang is hij op deze manier informatie aan het vergaren, totdat hij een klant tegenkomt met een smartphone, die de naam even googlet. Meteen weet hij waar hij moet zijn.
Of Siddharth uiteindelijk gevonden wordt en Mahendra zijn waardigheid terugvindt zal iedereen zelf moeten ontdekken, maar dat de vader, en het hele gezin, een ‘realiteitscheck’ van jewelste hebben gehad, mag duidelijk zijn. Net zo duidelijk wordt de maatschappelijk verontrustende situatie in India wat betreft armoede, kinderarbeid, en vermissingen. Elk verschil dat hier gemaakt kan worden, is meegenomen.
Bart Rietvink
‘Siddharth’ draait in januari 2015 in de filmtheaters, in het kader van Movies that Matter On Tour.