The Last Castle (2001)

Regie: Rod Lurie | 131 minuten | actie, drama | Acteurs: Robert Redford, James Gandolfini, Mark Ruffalo, Steve Burton, Delroy Lindo, Paul Calderon, Sam Ball, Jeremy Childs, Clifton Collins Jr., George W. Scott, Brian Goodman, Michael Irby, Frank Military, Maurice Bullard

Totdat het hem zelf overkomt is de mens gefascineerd door misdaad. Dat blijkt niet alleen uit de vele, vele misdaadfilms die in omloop zijn. Meer veelzeggend is dat iedere fase uit een misdadigerscarrière een eigen filmgenre heeft opgeleverd. Van de misdaadfilm naar het rechtbankdrama naar het gevangenisdrama. Binnen die genres bestaan weer verschillende subgenres, zodat het een koud kunstje is om ‘The Last Castle’ uit 2001 van een passend stempel te voorzien.

‘The Last Castle’ speelt zich af in een militaire gevangenis, ergens in Amerika. In de gevangenis zitten militairen die tijdens hun dienst een misdaad hebben begaan en daar nu voor moeten boeten. ‘The Last Castle’ begint wanneer op een dag de befaamde generaal Irwin arriveert om zijn straf uit te zitten. Op het eind van zijn carrière heeft hij een desastreuze militaire beslissing genomen die een aantal manschappen het leven kostte. Irwin is van plan zijn gevangenistijd stilletjes uit te zitten, maar wordt daarin gedwarsboomd door de gevangenisdirecteur, de kwezelachtige kolonel Winter.

Dit alles levert een drama op dat amuseert door de geslaagde combinatie van originaliteit en cliché. Origineel is de setting, een kasteelachtige gevangenis met daarin niet het gebruikelijke gajes maar het minder gebruikelijke militaire gajes. De eetzaal oogt als een zacht verlichte grot met een meterslange wandschildering; de voornaamste taak van de soldaten is het herbouwen van de oude kasteelmuur. De clichés vinden we terug in het messianistische verhaal van de nobele gevangene en de tirannieke commandant, in de vechtpartijen op de binnenplaats, de onderlinge solidariteit en de sadistische bewakers.

Dat het hier om een militaire gevangenis gaat speelt een belangrijke rol. Door generaal Irwin vinden de mannen hun eigenwaarde terug, puur door ze te herinneren aan hun militaire rang en hun militaire daden. Een ander ongebruikelijk motief is de betekenis van steen, als element van een ondoordringbare muur, maar ook als monument voor de held en de gevallene.

Opvallend genoeg blijft ook de veel te lange finale het aanzien waard. Hoewel het gaat om een eindeloze opstand, blijft het boeiend door de variatie in gevechtshandelingen en door de opgebouwde spanning. Wat meehelpt is de sterke cast, met een oude Robert Redford, een medium-oude James Gandolfini (Tony Soprano) en een relatief jonge Mark Ruffalo. Dit alles zorgt voor 2 uur niet al te gecompliceerd kijkgenot, waar de liefhebber van het gevangenisopstandgenre wel raad mee weet.

Henny Wouters

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 13 juni 2002