Tony Takitani (2004)
Regie: Jun Ichikawa | 76 minuten | drama | Acteurs: Issei Ogata, Rie Miyazawa, Shinohara Takahumi, Hidetoshi Nishijima
Tony heeft zijn westerse voornaam te danken aan zijn vader Shozaburo (dubbelrol van Issei Ogata) die denkt dat hij zijn zoon op die manier goed heeft voorbereid op een maatschappij die na afloop van de Tweede Wereldoorlog vooral op Amerika gericht zal zijn. Maar Tony’s afwijkende voornaam zorgt er alleen maar voor dat deze toch al teruggetrokken jongen volledig geïsoleerd raakt van zijn leeftijdgenoten en als een eenling opgroeit.
Zijn vader is bijna voortdurend op reis als jazzmuzikant en als Tony twaalf jaar oud is, stuurt hij de vrouw die elke dag voor hem kwam koken en het huishouden voor hem deed weg met de woorden dat hij van nu af aan alles zelf zal gaan doen. Voortaan leeft hij in bijna totale stilte en eenzaamheid, slechts onderbroken door een bezoek van zijn vader elke twee jaar.
Tony’s volwassen leven als technisch illustrator verschilt nauwelijks van zijn stille jeugd. Nog steeds is hij eenzaam en alleen, maar als hij op een dag Kunoma Eiko leert kennen die volgens hem gemaakt is om mooie kleren te dragen, wordt hij verliefd. Ze bekent dat ze bijna al haar geld aan peperdure kleding uitgeeft en eenmaal getrouwd, blijkt dat ze niet heeft overdreven. De kasten puilen uit en een van de kamers is al ingericht als kingsize garderobekast als Tony haar na enige aarzeling vraagt of ze misschien wat minder kleren kan kopen. Uit liefde voor Tony probeert ze dit te doen, maar ze kan niet aan haar lotsbestemming ontkomen om haute coutoure te kopen en te dragen.
‘Tony Takitani’ is letterlijk en figuurlijk de verfilming van een boek van Haruki Murakami. De scènes volgen elkaar op zo’n manier op, dat je bij wijze van spreken steeds een nieuwe bladzijde openslaat en vervolgens ‘lees’ je door het gefixeerde camerastandpunt de gebeurtenissen. Ook de alwetende verteller en het merkwaardige, maar zeer intrigerende verstilde tempo van de film suggereren een boek. En net als bij een mooi boek is het zonde om in jacht op de ontrafeling van de plot en het onthullende einde te snel door het verhaal heen te gaan. Rustig alles tot je laten doordringen en meeleven met de personages maakt dat de vreemde schoonheid je niet meer los laat.
De sfeer is dromerig, haast surrealistisch, maar de eenzaamheid die alom aanwezig is, ligt ondanks die onwerkelijk luchtige, sprookjesachtige sfeer loodzwaar op de maag zonder dat dit overigens tegenstaat. Vader Shozaburo zat als Japans krijgsgevangene jarenlang in een Chinese gevangenis, terwijl zijn medegevangenen een voor een werden geëxecuteerd. Terug in Japan overlijdt zijn vrouw na de geboorte van Tony en vlucht hij in een reizend bestaan als jazzmuzikant. Hij houdt van zijn zoon, maar door zijn ingrijpende ervaringen weet hij niet hoe hij zich als een vader moet gedragen. Medelijden met zoveel pech en ingehouden verdriet is onontkomelijk door de gelijkmoedige verteltrant.
Dat onvermogen tot intermenselijk contact heeft zijn zoon van hem geërfd en net als bij zijn vader kan alleen een vrouw die triestmakende eenzaamheid doorbreken, maar zoals Kunoma Eiko voorbestemd is voor het dragen van schitterende kleding kan Tony niet ontkomen aan zijn droevige lot en blijft tegen wil en dank een eenling. Je keel knijpt samen en je zou het Tony zo gunnen een sprankje hoop op warmte en liefde te krijgen in deze intrigerende, ongebruikelijke film die uitblinkt door een eigenzinnige manier van vertellen zowel qua vorm als inhoud, maar je weet natuurlijk dat dat niet kan.
Diana Tjin-A Cheong