Madeliefjes – Sedmikrásky (1966)
Regie: Vera Chytilová | 76 minuten | komedie, drama | Acteurs: Jitka Cerhová, Ivana Karbanová, Marie Češková, Jiřina Myšková, Marcela Březinová, Julius Albert
Nu meer dan eens de wereld kapot verklaard wordt en we de mooie dingen in het leven moeten koesteren, komt de gerestaureerde versie van het in 1966 uitgebrachte ‘Madeliefjes’ (‘Sedmikrásky’) als geroepen. Vera Chytilová (1929-2014) maakte dit energieke pareltje van de Tsjechoslowaakse new wave met geld van de staatsfilmstudio, maar toen de film uitkwam werd het al snel verboden. De reden hiervoor was dat er teveel eten verspild werd, maar veel waarschijnlijker is het dat de staat niet blij was met de kritiek op het regime die in ‘Madeliefjes’ doorschemert. De filmmaakster moest het bekopen met een werkverbod, wat ze oploste door onder de naam van haar echtgenoot commercials te regisseren. Ze had het vast graag anders gezien.
‘Madeliefjes’ gaat over twee jonge meisjes op de rand van volwassenheid, die op een mooie zomerdag besluiten dat zij zich net zo goed voortaan slecht kunnen gedragen. De wereld is immers ook slecht. In een explosie van gegiechel, vrolijkheid en onbekommerde gekte volgen we hen op hun destructieve pad waarin (oudere) mannen verleid worden en huilend op de trein gezet worden, eten en kleding doorgeknipt wordt en de alcohol rijkelijk vloeit. Meer dan dat er een verhaal aan de film ten grondslag ligt, is dat bij ‘Madeliefjes’ een idee, dus wie uitsluitend voor de narratieve benadering gaat, zal aan zoveel gekkigheid niet genoeg hebben (maar dan doe je jezelf echt te kort!). Maar ‘Madeliefjes’ is meer dan alleen zotheid: de film heeft ook daadwerkelijk een boodschap, die duidelijk wordt doordat de twee meisjes bij alles hun gedachten hardop uitspreken. Overal worden vraagtekens bijgezet. De filmmaakster heeft naast existentiële ook politieke en sociale bedoelingen met haar film, en het mooie is dat deze op meerdere manieren te interpreteren zijn.
’Madeliefjes’ weet dat het een film is en doet hier niet moeilijk over. De filmmaakster berispt hier niet de manipulatieve werking van film, maar omhelst het en buit het uit. Het geluid is fenomenaal, met talloze foefjes en grapjes. Visueel weet het extravagante ‘Madeliefjes’ ook continu te verrassen. Het beeld springt van zwart/wit naar kleur – met een hoofdletter K – en het gebruik van kleurenfilters houdt de kijker altijd geboeid. De montage is subliem. Versneld, vertraagd, snelle cuts, stop-motion, verknipte beelden, de hele encyclopedie aan filmtechnieken wordt toegepast. De sequentie met de treinrails is van een betoverende schoonheid, maar is over voor je het weet. Niet getreurd, er is meer dan genoeg om van te watertanden, elk shot is perfectie.
De actrices zijn verrukkelijk om te zien, of ze nu een onschuldige schoolmeisjesblik hebben of die van sexy verleidster en het zou niet verbazen als de meisjesachtige jaren zestig coupes hun weerslag vinden in het hedendaagse modebeeld. Of toch op z’n minst hun stijlvolle garderobe.
‘Madeliefjes’ is een onmisbaar stukje filmgeschiedenis, dat talloze kunstenaars heeft beïnvloed. Een bonte mix van aanstekelijke, grappige sketches, die de lust voor het leven aanwakkert. Precies wat we nu nodig hebben.
Monica Meijer
Waardering: 5
Bioscooprelease: 28 juli 2016
DVD-release: 25 september 2019