Shaft (1971)
Regie: Gordon Parks | 97 minuten | actie, drama, thriller, misdaad | Acteurs: Richard Roundtree, Moses Gunn, Charles Cioffi, Christopher St. John, Gwenn Mitchell, Lawrence Pressman, Victor Arnold, Sherri Brewer, Rex Robbins, Camille Yarbrough, Margaret Warncke, Joseph Leon, Arnold Johnson, Dominic Barto, George Strus, Edmund Hashim, Drew Bundini Brown, Tommy Lane, Al Kirk, Shimen Ruskin, Antonio Fargas, Gertrude Jeannette, Lee Steele, Damu King, Donny Burks, Tony King, Benjamin R. Rixson, Ricardo Brown, Alan Weeks, Glenn Johnson, Dennis Tate, Clee Burtonya, Ed Bernard, Eddie Barth, Joe Pronto, Robin Nolan, Ron Tannas, Betty Bresler
Op 10 augustus 2008 overleed zanger, componist en acteur Isaac Hayes na een lange en succesvolle carrière. Hayes’ doorbraak bij het grote publiek kwam aan het einde van de jaren zestig met de release van zijn tweede studio album “Hot Buttered Soul” en het winnen van een Oscar in 1972 voor Best Original Song (de eerste keer dat een zwarte componist die prijs kreeg). Deze Oscar kreeg Hayes voor de titelsong van de film ‘Shaft’.
‘Shaft’ wordt gezien als een van de toonaangevende films uit het zogenaamde Blaxploitation genre dat zich richtte op het zwarte bioscooppubliek in de steden. In films uit dit genre wordt het leven in de getto’s uitgebeeld waarbij veelvuldig voor zowel blanken als zwarten stereotypen worden gebruikt: blanken zijn veelal corrupt en zwarten fungeren meestal als pooiers, drugsdealers of uitvergrote actiehelden. Het genre kende opkomst en ondergang in de jaren zeventig en sinds midden jaren negentig is het weer terug in de belangstelling, niet in de laatste plaats door regisseurs zoals Quentin Tarantino die elementen uit het genre in zijn films verwerkt.
In deze ‘Shaft’ zien we Richard Roundtree als de titelfiguur, een soort zwarte James Bond: stijlvol, een flinke dosis attitude en succesvol bij de vrouwen. Shaft wordt verbeeld als iemand die een dubbele maatschappelijke positie bekleedt: hij is zwart en is een onderdeel van de zwarte gemeenschap in New York; tegelijkertijd heeft hij goede contacten met onder andere de blanke politie van de stad. Een gangsterbaas vraagt hem om zijn dochter te redden uit handen van de Italiaanse maffia. Samen met een groep zwarte actievoerders (Black Panthers?) gaat hij op pad. De achtergronden van, en de verhoudingen tussen de verschillende spelers (Shaft, de zwarte en blanke misdaadorganisaties en de militante zwarte groepering) worden in de film niet uit de doeken gedaan. Ook de stereotypering van de verschillende blanke en zwarte karakters (zoals gezegd inherent aan het genre) is een punt van discussie.
Maar buiten het feit dat de film niet geheel voldoet aan de politiekcorrecte maatstaven is ‘Shaft’ gewoonweg een goede misdaadfilm. Regisseur Parks houdt het tempo er prima in, het verhaal is spannend en de muziek van Hayes is van grote klasse.
Joost Hoedemaeckers
Waardering: 4
Bioscooprelease: 7 oktober 1971