Ben-Hur (2016)

Recensie Ben-Hur (2016) CinemagazineRegie: Timur Bekmambetov | 123 minuten | avontuur, drama | Acteurs: Jack Huston, Toby Kebbell, Rodrigo Santoro, Nazanin Boniadi, Ayelet Zurer, Pilou Asbæk, Sofia Black-D’Elia, Morgan Freeman, Marwan Kenzari, Moises Arias, James Cosmo, Haluk Bilginer, David Walmsley, Yasen Atour, Francesco Scianna, Gabriel Lo Giudice, Danise Tantucci, Jarreth J. Merz

De populariteit van de huidige golf remakes is voor de grote filmbonzen geboren uit het idee oude klassiekers voor een nieuw, jonger publiek toegankelijk te maken. In kritische zin schort er echter het nodige aan die herverfilmingen, vooral doordat deze films vaak zowel inhoudelijk als stilistisch de diepgang van het origineel missen. Bij ‘Ben-Hur’ is dat niet anders. De film is zelfs zo inspiratieloos, dat de vraag rijst waarom deze remake überhaupt gemaakt moest worden.

‘Ben-Hur’ grijpt terug op de filmversie van 1959, die op zijn beurt weer werd geïnspireerd door de oerversie uit 1925. Dat origineel (overigens een boekadaptatie) is één van de eerste blockbusters van zijn tijd. Epische films waren bij het publiek zeer geliefd. De kolossale sets en gedetailleerde vormgeving brachten de toeschouwer naar werelden die ze niet voor mogelijk hielden. ‘Ben-Hur’ moest daarin het hoogtepunt vormen.

De productie duurde, in die tijd ongewoon, een half decennium. Om de authenticiteit te bevorderen, werd er deels in Italië geschoten. De iconische climax van de film, de strijdwagenscènes in een indrukwekkend nagemaakt Circus Maximus, kwam met behulp van diverse sets en verschillende cameraploegen tot leven. Kosten noch moeite werd gespaard om de toeschouwer een overrompelende kijkervaring mee te geven. Het idee achter de film was duidelijk.

De versie van 1959 (van regisseur William Wylers) deed daar nog een stilistisch schepje bovenop. De film werd vertoond in een soort van superbreedbeeld, die de ontberingen van hoofdpersoon Judah Ben-Hur (Charlton Heston) en de setting nog beter tot zijn recht liet komen. Het was publiekscinema in optima forma. Alles had een doel en dat doel was vermaak bieden.

Welbeschouwd is er weinig veranderd in de doeleinden van de Hollywoodfilm. Op het eerste gezicht is deze remake van ‘Ben-Hur’ dus zo vreemd nog niet. Inhoudelijk is er niet veel gesleuteld aan de film. Het verhaal van de Joodse man uit een welgestelde familie die, na verraden te zijn door zijn beste, Romeinse vriend, op wraak zint, is grotendeels intact gebleven. Stilistisch wijkt ‘Ben-Hur’ echter wel af van zijn voorgangers.

Hoewel het vermaak ook hier op de voorgrond lijkt te staan (het 3D-effect, de over het algemeen fraai geconstrueerde sets), zijn de cinematografische bedoelingen op zijn zachtst gezegd tamelijk richtingloos. Regisseur Timur Bekmambetov laat veel zien, maar nergens wordt duidelijk waarom hij dat zo doet. De dramatische zooms, de opzwellende muziek, de talloze lightflares, het wiebelige gebruik van een handheldcamera, de pseudo-emotionele flashbacks, de plastieken computereffecten, close-ups van gemaakte dreiging en rommelige verhaalopbouw getuigen niet alleen van een dwalende gemakzucht, maar tentoonspreiden vooral een deprivatie van originaliteit, ambitie en kunde. De strijdwagenscènes in de arena, normaliter het hoogtepunt van de film, is in zijn handen grotendeels zielloos computerwerk. Beleving is ver te zoeken.

Dat is ook op het conto van de acteerprestaties te schrijven, al doet Jack Huston (geen familie van Charlton) als Judah Ben-Hur nog zo zijn best. De levenloze dialogen helpen daarbij niet mee. De personages zijn constant in de weer met grote woorden als vrede, vrijheid, beschaving en liefde. In beeld is daar echter niets van terug te zien. Dat gebrek aan doelkrachtige overtuiging doet de film de das om. Zelfs Jezus (in een potsierlijke bijrol) kan de film niet meer redden.

Wouter Los

Waardering: 1.5

Bioscooprelease: 25 augustus 2016
DVD- en blu-ray-release: 18 januari 2017