Brozer (2014)

Regie: Mijke de Jong | 79 minuten | drama | Acteurs: Leonoor Pauw, Marnie Blok, Adelheid Roosen, Lieneke Le Roux, Mijke de Jong, Jolein Laarman, Ton Peters, Dorith Vinken, Ellen Havenith

In 2007 verscheen het prijswinnende ‘Broos’. De film vertelde over vijf zussen en hun bekommeringen in het leven. In het semidocumentaire ‘Brozer’ komen vier van hen terug. Aanleiding is de ongeneeslijke ziekte van actrice Leonoor Pauw, die in de film terugkeert als de erudiete Muis. Ook Marnie Blok (Ted), Lieneke Le Roux (Lian) en Adelheid Roosen (Carlos) zijn weer van de partij. Wat begint als een fictief verhaal, verandert in een realistische vertelling vol angst, verdriet en een verrassende hoeveelheid humor.

Een gecompliceerd plot heeft ‘Brozer’ niet. In een ware cinéma vérité-traditie volgt regisseur Mijke de Jong de ‘zussen’ en hun wijze waarop ze omgaan met de aankomende dood van één van hen op de voet. Dat levert een heftige en innemende film op, vooral omdat de menselijkheid van de vier actrices op de voorgrond staat. Ze geven zich allen bloot, waardoor elementaire emoties aan de oppervlakte op komen borrelen. In hun kleding proberen ze eensgezindheid uit te stralen, maar in werkelijkheid zijn ze allen verschillend. Dat kan op momenten botsen, zeker wanneer de angst en onzekerheid over het einde toeneemt. Het onvermogen om over de dood te praten en hun verdriet in woorden onder te brengen staat helder denken in de weg. Pauw zelf is dan de rots in de branding die weigert een slaaf van het sterfproces te worden en met haar opmerkingen rust in de tent brengt.

Door het realistische karakter van ‘Brozer’ is er van echt acteren wellicht geen sprake. Het maakt het authentieke acteerwerk van de vier hartsvriendinnen des te indrukwekkender. Ze kibbelen er lustig op los zonder dat het gemaakt overkomt. Dat komt ook omdat het fictieve gedeelte steeds meer wordt losgelaten en de werkelijkheid hun ware karakter openbaart. De echtheid spat er vanaf. Op Nederlands niveau zijn deze naturelle prestaties zelden vertoond.

Door de sterke karakters wordt ‘Brozer’ nooit te zwaar of sentimenteel. Er mag natuurlijk gehuild worden, maar er wordt ook een hoop gelachen. Mijke de Jong weet daarin een uitstekende balans te vinden. Behalve de lichte muziek, maakt ze visueel geen gebruik van dramatische effecten. Uiteindelijk zal de kanker toch zijn tol gaan eisen. De onvermijdelijkheid van dat einde staat echter in de schaduw van de onfeilbare hechtheid van de groep vriendinnen. De Jong begeleidt de gebeurtenissen met een effectieve fotografie die op momenten prachtig uitvalt. De dansscènes met Pauw, de opnames in de Noorse Lofoten en het haast absurdistische doodskistentafereel. Het getuigt allemaal van een goed oog voor het maken van onvergetelijke cinema. Er is meer. De Jong hanteert verschillende camera’s met wisselende kwaliteit. Zo blijft de film tussen fictie en werkelijkheid laveren. Net als de vier hoofdpersonen zit ook De Jong merkbaar gevangen tussen de moeilijke overgang van fictie naar realiteit. Als regisseur maakt ze zodoende op een actieve manier deel uit van de kleurrijke entourage rondom de stervende Leonoor Pauw.

‘Brozer’ is niet alleen een film over de dood, maar gaat ook zeker over de veerkracht van het leven. De nalatenschap van Pauw berust zich erin zin te geven aan de ziekte die zoveel mensen het leven kost. De vragen waarmee naasten zitten, zullen voor menigeen herkenbaar in de oren klinken. Naast de absolute schoonheid heeft de film dus ook een therapeutisch effect. ‘Brozer’ is op meerdere vlakken een zeer imposante film.

Wouter Los

Waardering: 5

Bioscooprelease: 2 oktober 2014
DVD-release: 19 februari 2015