Claire Dolan (1998)

Regie: Lodge Kerrigan | 95 minuten | drama | Acteurs: Katrin Cartlidge, Vincent D’Onofrio, Colm Meaney, Patrick Husted, Muriel Maida, Madison Arnold, Jim Frangione, Ed Hodson, Sean Powers, Sally Stark, Maryann Plunkett, Sarah Rose Hendrickson, Candy Buckley, Lizbeth MacKay, Svetlana Jovanovich, Lola Pashalinski, Babo Harrison, Brenda Denmark, Marian Quinn, Missy Yager, John Doman, Henry Morales-Ballet, Gary Warner, Tom Gilroy, Mark Zimmerman, John Ventimiglia

Een vrouw van rond de dertig zit ’s avonds in een verlaten bar. Ze zit niemand in de weg en gaat haar eigen gang. Dan komen er twee mannen binnen, ze lopen op haar af. “Ik ben niet op zoek naar gezelschap,” zegt de vrouw. “Dat bepaal jij niet,” zegt de eerste man, die eruit ziet alsof hij weinig goeds in de zin heeft. De sfeer wordt dreigender, de man wordt agressief. De vrouw lijkt in gevaar te zijn. Ze kijkt de voorste man aan, maar schakelt dan over naar zijn maat die zwijgend achter hem staat. “Ik vind hem leuker,” zegt ze tegen de eerste man. “Hij is aantrekkelijker dan jij. Zou je hem eerst laten gaan?” Het is een korte maar veelzeggende scène in ‘Claire Dolan’ (1998), de tweede film van regisseur Lodge Kerrigan. Net als in zijn debuut ‘Clean, Shaven’ (1993) speelt een ongrijpbaar personage de centrale rol, ditmaal de uit Ierland afkomstige New Yorkse callgirl Claire Dolan (Katrin Cartlidge). Ze weet door jarenlange ervaring precies hoe ze mannen aan moet pakken. In de bedreigende situatie in het restaurant weet ze haar twee belagers zo tegen elkaar op te zetten, dat ze uiteindelijk afdruipen.

Claire is een chique prostitué, die vooral zakenmannen en andere dure jongens tot haar klantenkring mag rekenen. Ze weet precies wat ze willen horen (‘Je bent niet zoals andere mannen’) en kijkt hen recht in de ogen als ze hen vertelt hoe erg ze hen gemist heeft. Ze kent mannen door en door. Want ze mogen er van de buitenkant dan misschien allemaal anders uitzien, van binnen zijn ze allemaal hetzelfde. Haar werk ondergaat ze gelaten. Soms oogt ze zelfs onverschillig of walgt ze van zichzelf. Zolang ze die centen maar krijgt, heeft ze daar vrede mee. Met het geld moet ze haar pooier Roland (Colm Meaney) afbetalen. De twee kennen elkaar al heel lang en delen een geheim, dat te maken zou kunnen hebben met Claires moeder die op sterven ligt. Volgens Roland is Claire geboren om een hoer te zijn en zal ze er altijd een blijven. Hij meent ook dat ze haar werk leuk vindt. Maar is dat wel zo?

Wanneer haar moeder komt te overlijden, wil ze uit het vak stappen. Ze verlaat New York en vertrekt naar Newark, waar ze enkele familieleden opzoekt. Ze neemt zelfs een baan aan in een kapsalon. Maar Roland weet haar op te sporen en stuurt haar weer terug naar New York. Daar ontmoet ze taxichauffeur Elton (Vincent D’Onofrio), van wie ze zwanger raakt. Een relatie blijkt echter niet haalbaar, omdat Elton niet kan leven met een vrouw die voor haar beroep met andere mannen in bed duikt. En ook haar pooier kan hij niet uitstaan… ‘Claire Dolan’ is een grimmige observatie van weerbarstige personages. Claire wordt op boeiende wijze geportretteerd door Katrin Cartlidge (‘Breaking the Waves’, 1996), een altijd relatief onbekend gebleven Britse actrice die in 2002, op slechts 41-jarige leeftijd, overleed aan de gevolgen van een verwaarloosde longontsteking. Sympathiek is de kille Claire niet; uit zelfbescherming heeft ze een schild om zich heen gebouwd dat door niemand – en zeker geen man – doorbroken kan worden. Dat pantser maakt het voor de kijker ook lastig om met haar mee te leven, want ze laat niemand tot in haar gedachtewereld. Fascinerend is ze echter absoluut.

Net als de film zelf overigens, die meer vragen oproept dan antwoorden geeft. Natuurlijk is het fijn als een scenario niet alles letterlijk voorkauwt, maar Kerrigan laat zijn publiek toch behoorlijk in het duister tasten wat de beweegredenen van zijn personages betreft. Iets meer transparantie had de film niet alleen helderder en krachtiger gemaakt, maar zeker ook een breder kijkerspubliek opgeleverd. Nu blijft er toch altijd een afstand tot de personages, die niet gemakkelijk te overbruggen is. Het is jammer dat Kerrigan het perspectief in de tweede helft van de film verschuift van Claire naar Elton, waardoor ‘Claire Dolan’ aan kracht inboet. Desalniettemin is dit een boeiende film over een sterke vrouw die zich staande probeert te houden in een keiharde mannenwereld. Zeker niet ieders cup of tea, maar voor liefhebbers van het betere arthouse-werk de moeite waard.”

Patricia Smagge

Waardering: 3

Bioscooprelease: 4 maart 1999