Eddy’s oorlog (2024)

Regie: Joost van der Valk | 101 minuten | documentaire

Oorlog op ooghoogte speelt zich grotendeels af in het tempo van het dagelijks leven, een grimmig leven dan wel als het gaat om Oekraïne. De serene miserie van ‘Eddy’s oorlog’ wekt in eerste instantie niet de attentie van de kijker. Maar die kijker heeft de context van de actualiteit, en weet wat er schuilt achter vernietigde gebouwen en rookpluimen in de lucht.

We zien een Nederlandse oorlogsfotograaf, continu op zoek naar het ‘mooiste beeld’. Cynisch monnikenwerk is het, maar ook weer niet, want de meest sprekende foto’s van de bekroonde Eddy van Wessel bereiken de wereld met een heldere boodschap: dit moet stoppen. En wat wij zien in deze documentaire is een slow cooking besef dat dat snel moet zijn.

Mensen zoals u en ik zonder huis of haard rond een kampvuurtje in de waterkou, bommengebulder op de achtergrond, een hardwerkende maar geduldige fotograaf: het zijn aanvankelijk niet de meest schokkende beelden die Joost van der Valk gebruikt om indruk te maken. Ook geen vlotte montage, maar real-time ellende in het dagelijks leven van de Oekraïners.

Wat overblijft aan het eind is het besef dat oorlog mensen langzaam leegzuigt. De meeste gewone Oekraïners schreeuwen niet, ze staan ook niet aan het front, ze proberen te overleven, terwijl Poetin hen de toekomst ontneemt. Verwacht geen flitsende oorlogsdocumentaire of een egodocument, maar een rauw close-up verslag van de gevolgen van oorlogsvoering in het moderne Europa.

Verwacht ook geen effectbejag, maar de begrafenis van een tienerdochter in kleurenbeelden terwijl een zomerbries door de bomen waait, aangevuld met de monochrome, wrede schoonheid van de foto’s van Van Wessel, zegt genoeg. Hier heerst stilte, en opruimen is het enige dat zin heeft. Het stilzetten van de tijd, dat beheerst Van Wessel tot in de perfectie.

Jan-Kees Verschuure

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 29 februari 2024
Speciale vertoning: Movies That Matter Festival 2024