Examined Life (2008)
Regie: Astra Taylor | 88 minuten | documentaire | Acteurs: K. Anthony Appiah, Judith Butler, Michael Hardt, Martha Nussbaum, Avital Ronell, Peter Singer, Sunaura Taylor, Cornel West, Slavoj Zizek
Filosofie? Dat is toch een vreselijk saaie en veel te breedsprakige tak van wetenschap? Inderdaad, niet iedereen is even gefascineerd door filosofie en haar zoektocht naar diepere vragen en antwoorden. Natuurlijk komen namen als Plato, Socrates en bijvoorbeeld Nietzsche bekend voor. Maar al die enorm uitgebreide verhandelingen over de daadwerkelijke zin van het leven en de complexe keuzes tussen goed en kwaad staan toch ver van ons af?
Filmmaakster Astra Taylor wilde haar liefde voor en interesse in filosofie combineren met het gebruik van het visuele medium film om een vaak in woorden gevangen gedachtestroom weer te geven. Maar ook was dit een gelegenheid om duidelijk te maken dat filosofie eigenlijk overal te vinden is. Taylor sprak daarvoor met negen bekende Westerse denkers. Deze mensen worden geïnterviewd tijdens een wandeling op plekken uit hun eigen omgeving of plekken die gerelateerd kunnen worden aan het besproken thema.
Zo spreekt de bekende Sloveens-Amerikaanse filosoof Slavoj Zizek over hoe ecologie als een denkwijze steeds meer de rol van een religieuze ideologie aanneemt in onze maatschappij, terwijl hij rondloopt bij een vuilverwerkingsbedrijf. En Cornell West verwoordt tijdens een autorit door Manhattan een interessante kijk op romantiek en melancholie in leven en muziek. Feminisme, betekenisgeving en ethiek zijn allemaal zwaarwichtige zaken die op een compacte manier aan bod komen in Taylors film.
De verschillende vraaggesprekken duren allen ongeveer tien minuten. Deze opzet kent duidelijke voordelen en nadelen. Aan de ene kant worden de verschillende geïnterviewden gedwongen om zo compact en helder mogelijk hun ideeën over de verschillende thema’s uit te leggen. De tijd ontbreekt echter om nog dieper in te gaan op de materie of om bijvoorbeeld kritische vragen te stellen. Ook zou het interessant zijn om naast Amerikaanse denkers enkele Europeanen of bijvoorbeeld Aziaten te interviewen.
Het doet echter niets af aan het feit dat ‘Examined Life’ een interessante documentaire is die op een laagdrempelige manier ons mee laat denken over bepaalde filosofische vraagstukken. Misschien vind je sommige thema’s interessanter dan andere of misschien ben je het niet eens met de verschillende sprekers? Of misschien ben je wel iemand die zich totaal niet interesseert voor filosofie? Probeer dan toch eens deze film. Je hoeft er in ieder geval geen dik en moeilijk boek voor door te lezen.
Joost Hoedemaeckers