Festen (1998)

Regie: Thomas Vinterberg | 105 minuten | drama | Acteurs: Ulrich Thomsen, Henning Moritzen, Paprika Steen, Thomas Bo Larsen, Birthe Neumann, Trine Dyrholm, Helle Dolleris, Therese Glahn, Klaus Bondam, Bjarne Henriksen, Gbatokai Dakinah, Lasse Lunderskov, Lars Brygmann, Lene Laub Oksen, Linda Laursen

In 1998 veroverde de toen 29-jarige Vinterberg met ‘Festen’ de Speciale Prijs van de Jury op het Internationaal Filmfestival van Cannes. ‘Festen’ is opgebouwd volgens Dogma 95, een aantal regels die door Lars von Trier, Kristian Levring, Soren Kragh Jacobsen en Thomas Vinterberg zijn opgesteld. Deze Deense regisseurs hebben de media gehaald door Dogma 95 te presenteren tijdens het zojuist genoemde filmfestival. Zuiver filmen, zonder extra decors, zonder extra lampen en zonder muziek, krijgt volgens deze regels de hoogste prioriteit.

Dit natuurlijke camerawerk is terug te zien in ‘Festen’. Al snel valt de handmatige manier van filmen op, waardoor schokkerige en, zo lijkt het, amateuristische beelden gecreëerd worden. De cameraman Dodd Mantle heeft gebruik gemaakt van een kleine digitale videocamera, waardoor hij als het ware tussen de personages doorglipt en hen vanuit verschillende hoeken heeft kunnen filmen. Het doel is hiervan de kijker als directe toeschouwer mee te sleuren in de situatie waarin de personages zich bevinden, waardoor een grote betrokkenheid ontstaat. In het begin van de film zal menig filmkijker aan de schokkerige beelden hebben moeten wennen, maar juist hierdoor wordt een spanning opgewekt die de kijker vanaf het begin tot het eind in zijn greep heeft.

Vermeld moet worden dat ‘Festen’ vooral de moeite waard is om te zien zonder dat vooraf enige informatie over de ontknoping bekend is bij de kijker. Juist door onwetendheid wordt duidelijk dat de cameratechnieken, het verloop van het verhaal en een handjevol fantastische acteurs ervoor hebben gezorgd dat ‘Festen’ een indringende, ietwat choquerende, maar zeker ook ontroerende film is die je gezien moét hebben.

Ook na een eerste kennismaking met ‘Festen’, blijkt dat we hier te maken hebben met zo’n film die blijft boeien. Vinterberg heeft met zijn Dogma 95-regels bewezen dat een film met een redelijk uitgekauwd onderwerp opnieuw ontdekt kan worden, zonder dat het clichématige Hollywood-gegeven er ook maar aan te pas hoeft te komen.

Josine van Gils

Waardering: 5

Bioscooprelease: 4 februari 1999