National Treasure (2004)

Regie: Jon Turteltaub | 131 minuten | actie, avontuur, thriller | Acteurs: Nicolas Cage, Diana Kruger, Justin Bartha, Sean Bean, Jon Voight, Harvey Keitel, Christopher Plummer, David Dayan Fisher, Stewart Finlay-McLennan, Oleg Taktarov, Mark Pellegrino

In de jaren 80 waren de avonturenfilms de absolute lijsttrekkers van bestbezochte films. Denk aan ‘The Jewel of the Nile’, ‘The Goonies’, de ‘Indiana Jones’-trilogie. De films hadden eigenlijk allemaal dezelfde verhaallijn: volgens een mythe is een waardevol object ergens verborgen en alleen een wijze ‘man’ kan het terugvinden door ingewikkelde hints op te lossen en onmogelijke opdrachten te vervullen. Het script vereist een stoere held, een blonde dame die aanvankelijk niet mee wil helpen, een grappige side-kick en een schurk die het object wil gebruiken voor persoonlijk gewin (uiteraard sterft deze schurk een uiterst onaangename dood door vermorzeling van een rollende steen of een val in een bodemloze put).

Eind jaren negentig verslapte de aandacht voor deze films, maar met ‘Lara Croft’ werd het genre nieuw leven ingeblazen. Het genre is verder geholpen door populaire literatuur zoals ‘The DaVinci Code’ van Dan Brown.

‘National Treasure’ is de nieuwste levering van Hollywood. Dit keer brengen we geen anderhalf uur door in donkere grotten of tussen akelig uitziende beelden van voorouders, maar juist in bekende openbare plaatsen die symbool staan voor de Amerikaanse identiteit. De zogenaamde ‘founding fathers’ (belangrijkste politici van de USA) zijn degene die een schat hebben verborgen. De film doet alle bekende plaatsen in Washington aan zoals de Liberty Bell en The Congress. Hierdoor krijgt de film een frisse uitstraling. Jammer is alleen dat voor de Nederlandse toeschouwer de plaatsen minder belangrijk en minder toonaangevend zijn. Toch zijn de plaatsen voor ons herkenbaar genoeg voor de grap dat juist die plaatsen de sleutel zijn voor onmenselijke rijkdom.

De acteurs zijn cliche-matig gecast. De acteurs spelen rollen die ze al eerder gespeeld hebben zodat de film geen tijd hoeft te besteden om uit te leggen wie slecht is en wie goed. De stoere held Benjamin Gates wordt gespeeld door Nicolas Cage. De stoere Cage acteert op automatische piloot, maar voor een vakman als Cage is dat voldoende. Cage is een uitzonderlijk acteur die fans heeft in arthouse publiek dankzij rollen in films als ‘Adaptation’ en ‘Leaving Las Vegas’ (waarvoor hij een Oscar won) maar hij houdt er ook een zeer lucratieve actiefilm carriere op na (‘Face/Off’, ‘The Rock’). Cage is een aantrekkelijke held. Hij is de underdog met de grenzeloze intelligentie met een gezicht waar de integriteit vanaf sijpelt. Hij is zo’n goede held, dat je soms zou willen dat hij gewoon eens een scheldwoord eruit zou gooien. Cage gebruikt zijn onschuldige oogopslag net iets te vaak, maar hij blijft innemend.

Dan hebben we een blonde dame in nood nodig. Deze keer wordt die rol vervuld door de blonde Diane Kruger. Zij is een hittepetit die Cage in intelligentie evenaart. Deze rol hebben we zo vaak gezien dat verdere uitleg eigenlijk overbodig is. Het karakter is een exacte kopie van Kathleen Turner in ‘The Jewel of the Nile’. Kruger lijkt zelfs verdacht veel op Kathleen Turner.

De grappige sidekick is helaas niet zo heel grappig maar een paar goede opmerkingen komen er toch uit. Justin Bartha is het jonge mannetje dat enorm opkijkt naar onze held. Uiteraard heeft hij geen fysieke capaciteiten (de echte heldendaden moeten verricht worden door Cage) maar hij komt goed van pas als computernerd. De onbekende Bartha levert zijn punchlines op het juiste moment af en weet de nodige gepijnigde gezichten te trekken. Meer hoeft hij ook echter niet te kunnen. Het verhaal behoeft geen diepzinnige personages.

Datzelfde geldt voor de slechterik Sean Bean. Niets wordt over hem verteld: waarom is hij zo rijk? Waarom wil hij de schat hebben als hij toch al zo rijk is, hoe is hij in contact gekomen met Cage? Wat maakt het uit, zolang hij Cage maar dicht op de hielen blijft zodat het verhaal spannend blijft. We hebben Bean al in veel schurkenrollen gezien dat we klakkeloos aannemen dat hij ook nu weer een baddie is.

Het mooiste compliment dat je een crew kan geven is dat hun werk niet opvalt. Een stilistisch kenmerk van de regisseur is niet te herkennen. De score is verre van subtiel maar bouwt de spanning op zoals we gewend zijn. Cinematografie is licht en verfrissend voor een avonturenfilm als deze, maar niet uitzonderlijk. De mooie plaatjes leiden je niet af van het doel van de film. Het is allemaal zo vakkundig dat het je niet weghaalt van de verhaallijn.

De film is een stukje vakmanschap. Het is een entertainende Hollywoodfilm die je moet waarderen op wat het is: een avondje puur entertainment.

Redactie Cinemagazine

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 13 januari 2005