The Holdovers (2023)

Regie: Alexander Payne | 133 minuten | komedie, drama | Acteurs: Paul Giamatti, Tate Donovan, Carrie Preston, Gillian Vigman, Da’Vine Joy Randolph, Dominic Sessa, Brady Hepner, Ian Dolley, Jim Kaplan, Michael Provost, Andrew Garman, Naheem Garcia, Stephen Thorne, Gillian Vigman

Jaren na zijn geprezen prestatie als wijnsnob Miles in ‘Sideways’ (2004), slaat Paul Giamatti opnieuw de handen ineen met regisseur Alexander Payne in het ontroerende en bijzonder geestige ‘The Holdovers’. Het is een buitengewone prestatie, en eentje van hoog niveau. Waar de meeste acteurs de dramatische kant van de rol onvoldoende zouden laten samengaan met de komische, weet Giamatti altijd exact wat de juiste verhouding is.

‘The Holdovers’ transporteert je naar een tijd en locatie die bijna levensecht aanvoelt. Het jaar is 1970 en we bevinden ons aan de Barton Academy, een jongenskostschool in de Amerikaanse staat Massachusetts. Het is de laatste dag van het schooljaar en de leerlingen staat te popelen om thuis met hun familie kerst te vieren. Elk jaar zijn er echter ook een handvol studenten die om allerlei redenen op de school achterblijven, de zogeheten holdovers (of ‘achterblijvers’). Dit jaar betreft het slechts één leerling: de hardhoofdige Angus Tully (Dominic Sessa). Hij wordt gedwongen om tijd te spenderen met de strenge geschiedenisleraar Paul Hunham (Giamatti), die elk jaar wordt opgescheept met de achtergebleven jongeren.

Het hoofdingrediënt van ‘The Holdovers’ is de chemie tussen nieuwkomer Sessa en veteraan Giamatti. De acteurs zetten hun rollen voortreffelijk neer. Sessa is op punten onuitstaanbaar als de bijzonder cynische Angus, maar hij heeft ook een lieve kant. Hij is bijvoorbeeld de enige die zich over een Koreaanse medeleerling ontfermt (de overige studenten zijn zonder uitzondering blanke Amerikanen). Naarmate we meer tijd met hem doorbrengen wordt Angus bovendien steeds sympathieker, en tegen het einde van de film wensen we hem al het geluk van de wereld toe.

Hetzelfde kan worden gezegd over Paul. Vroeger zat hij zelf op de Barton Academy, maar die dagen liggen inmiddels lang achter hem. Tegenwoordig voert hij een schrikbewind op de kostschool. Hij vindt het heerlijk om zijn leerlingen onvoldoendes te geven en nog heerlijker om hen te bestoken met beledigingen. Dat hij daarom wordt verguist door zowel zijn studenten als collega’s lijkt hij voor lief te nemen. Angus moet in eerste instantie ook niks hebben van Paul, maar hij ontdekt gaandeweg dat er toch meer schuilt achter deze afstandelijke docent. Er ontstaat een band tussen het tweetal en een van de hoogtepunten van ‘The Holdovers’ is om simpelweg hun interacties waar te nemen.

In veel opzichten voelt ‘The Holdovers’ als een film uit een andere tijd. De film ziet eruit als een daadwerkelijke jaren 70 film en roept herinneringen op aan het werk van regisseur Hal Ashby (‘The Last Detail’, 1973, en ‘Being There’ 1979). De grote momenten in de film zijn altijd karaktergedreven. Scènes krijgen de mogelijkheid om te ademen. Drama wordt moeiteloos afgewisseld met komedie. Er is plaats voor tijdgebonden muziek, en eindelijk eens geen liedjes die we al duizendmaal eerder gehoord hebben. Op den duur slaat zowaar de twijfel toe: is dit wel een film uit het jaar 2023?

In andere handen zou ‘The Holdovers’ misschien clichématig hebben aangevoeld (het blijft een film over een onwaarschijnlijk duo tijdens de kerstdagen), maar in de handen van Alexander Payne vallen bijna alle puzzelstukjes op de juiste plek. De laatste akte bezit een ietwat geforceerd plotdetail, maar bij een film zo goed als deze zie je dat graag door de vingers. ‘The Holdovers’ is ouderwets en stijlvol vakmanschap.

Len Karstens

Waardering: 4.5

Bioscooprelease: 11 januari 2024