The Wind and the Lion (1975)

Regie: John Milius | 114 minuten | actie, avontuur | Acteurs: Sean Connery, Candice Bergen, Brian Keith, John Huston, Geoffrey Lewis, Steve Kanaly, Vladek Sheybal, Nadim Sawalha, Roy Jenson, Deborah Baxter, Jack Cooley, Chris Aller, Simon Harrison, Polly Gottesman, Antoine Saint-John

In de spectaculaire openingsscène van ‘The Wind and the Lion’ zit de toeschouwer in het kielzog van een groep bandieten te paard. Niets of niemand is voor ze veilig. De nomadenstam die ze op hun plundering tegenkomen evenmin. Als de rovers verder trekken, staat geen tent meer overeind. Uiteindelijk komt de groep aan in de Marokkaanse stad Tanger, aan het begin van de twintigste eeuw een welvarend, internationaal ontmoetingspunt. Het einddoel van de razzia: de ontvoering van de bloedmooie Amerikaanse vrouw Eden Pedecaris (Candice Bergen) en haar twee kinderen.

De film zoomt in die opening voornamelijk in op de ferociteit van de paarden. Hun kracht en beweging zorgen ervoor dat je als toeschouwer acuut de film wordt ingetrokken. Dat de menselijke acties enigszins geënsceneerd overkomt, deert daarom niet. Dan, tegen het eind van de scène, openbaart zich het kwade genie achter de operatie: Raisuli (Sean Connery). De hoofdman bestijgt, nadat hij de kidnapping van een afstandje heeft aangezien, trots zijn eigen paard. En valt er meteen weer van af, de toeschouwer in verwarring achterlatend.

Raisuli blijkt als sjarief (een afstammeling van profeet Mohammed) de grote leider van het rifgebied te zijn. In die hoedanigheid is hij een luis in de pels voor de sultan en de vele internationale grootmachten die hun graantje van het soevereine Marokko mee proberen te pikken. Vooral de imperialistische drang van de Verenigde Staten is zo groot, dat oorlog onvermijdelijk lijkt. President Theodore Roosevelt (Brian Keith) zal die Berbers wel eens laten zien wie er de baas is. Een kat-en-muisspel, met Raisuli aan de ene kant en het Amerikaanse leger aan de ander, is het gevolg.

Die tweestrijd wordt breed uitgemeten. De twee leiders krijgen alle ruimte om hun ideeën over politiek en leiderschap uit te dragen. Feitelijk hebben ze hetzelfde met hun land en inwoners voor: vrijheid en welspoed. Het zijn de methodes, om die doelen te bereiken, die sterk verschillen. Dat brengt de stunteligheid van Raisuli uit de openingsscène in herinnering. De veldheer – ooit een historisch bestaand figuur, wiens leven voor de film vrijelijk bewerkt is – wordt daadwerkelijk als mens neergezet. Soms klunzig en innemend, dan weer, als de situatie daar om vraagt, meedogenloos en rechtvaardig.

Tegenover die verfijndheid staat de agressieve spierkracht en onophoudelijke bewapening van Roosevelt. De strijd is voor hem uiteindelijk ook een manier om, vlak voor verkiezingen, stemmen binnen te halen. Dat hij daarvoor aan de andere kant van de wereld een kleine oorlog moet beginnen, is bijzaak. Wellicht levert het nog wat economisch gewin op ook.

De ontvoerde Pedecaris is in het middenspectrum gepositioneerd. Het voorkomt dat de film vastloopt in twee onbuigzame uitersten. Bovendien stelt het haar in staat om effectief groei door te maken. Haar receptie van de twee verschillende levenswijzen verschuift constant, net als die van de toeschouwer wellicht, waardoor ‘The Wind and the Lion’ de aandacht aldoor weet vast te houden. Tussen al die machtsgeile en gewelddadige mannen, weet de enige vrouw in het geheel de hoofdrol voor zich op te eisen.

Wouter Los

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 29 januari 1976
DVD-release: 7 november 2018 (Retro Collection/Original Poster Collection #20)