Mrs. Miniver (1942)

Regie: William Wyler | 134 minuten | drama, oorlog, romantiek | Acteurs: Greer Garson, Walter Pidgeon, Teresa Wright, Dame May Whitty, Reginald Owen, Henry Travers, Richard Ney, Henry Wilcoxon, Christopher Severn, Brenda Forbes, Clare Sandars, Marie De Becker, Helmut Dantine, John Abbott, Connie Leon

Eén van de meest onderschatte aspecten aan het filmsterrendom is de Oscarspeech. Een nominatie is natuurlijk fantastisch, maar stel nou dat je dat felbegeerde beeldje daadwerkelijk wínt. Wat dan? De ene acteur bereidt zijn speech grondig voor – met een lach en een traan en uiteraard vele, vele thank you’s – en de ander houdt het graag lekker kort. De langste Oscarspeech duurde bijna zeven minuten. Dat twijfelachtige record staat op naam van de Britse actrice Greer Garson, die het beeldje verdiende voor haar rol in ‘Mrs. Miniver’. Het was de laatste Oscar die die avond werd uitgereikt, maar Garson – die beweerde zich niet te hebben voorbereid – hield de gasten nog behoorlijk op voor ze aan de borrel konden gaan. Actrice Joan Fontaine, die de prijs aan Garson overhandigde, pakte er zelfs een stoel bij, omdat de winnares maar niet ophield met haar betoog.

In ‘Mrs. Miniver’ speelt Garson de titelrol van Kay Miniver. Samen met haar man Clem (Walter Pidgeon) en twee jongste kinderen is ze woonachtig in een van de betere wijken in Zuid-Londen. Clem is een succesvol architect en Kay geniet van haar rijke, onbezorgde leventje. De oudste zoon van de Minivers, Vincent (Richard Ney), is net afgestudeerd aan Oxford University. Hij krijgt iets moois met Carol (Teresa Wright), de kleindochter van de chique Lady Beldon (Dame May Whitty). Het voortkabbelende luxe leventje van de Minivers wordt wreed verstoord als tijdens een kerkdienst de aankondiging komt dat Duitsland de oorlog heeft verklaard met de rest van Europa. Het duurt niet lang meer of de Tweede Wereldoorlog zal ook hún zorgloze leven drastisch beïnvloeden. Als Vincent het huis verlaat om mee te vechten bij de RAF en manlief Clem zich aanmeldt als vrijwilliger om op het water te patrouilleren, is het Mrs. Miniver die huis en familie probeert te beschermen tegen de donkere wereld van de oorlog.

Regisseur William Wyler, die eerder furore maakte met films als ‘Jezebel’ en ‘Wuthering Heights’ en later nog klassiekers als ‘The Best Years of Our Lives’, ‘Roman Holiday’ en ‘Ben Hur’ zou maken, wilde het Amerikaanse (film-)publiek met deze film met de neus op de feiten drukken. Europa was al enkele jaren in oorlog, maar in Amerika bemoeide zich ten tijde van ‘Mrs. Miniver’ daar nog nauwelijks mee. Wyler wilde het isolationisme van de Amerikanen ondermijnen met deze propagandistische film. ‘Mrs. Miniver’ is geen standaard oorlogsdrama – er zijn bijvoorbeeld geen veldslagen te zien – maar een drama gericht op het kleine, persoonlijke leed van gewone Britse burgers. Langzaam dringt de wrede realiteit door tot de kleine, geïdealiseerde gemeenschap waar de Minivers wonen.

Dat is vooral duidelijk zicht- en voelbaar in de scènes waarin Kay, Clem en hun twee jongste kinderen schuilen in een bunker, terwijl de Duitse bommenwerpers steeds dichterbij komen en uiteindelijk het huis van de Minivers grotendeels verwoesten. De film sluit af met een preek van de pastoor van de hechte kerkgemeenschap, die predikt dat ‘deze oorlog niet alleen een oorlog van soldaten is maar een van alle mensen. Het is niet alleen een strijd op het slagveld maar ook in de dorpen, in het huis en hart van elke man, vrouw en kind die van vrijheid houdt’. Deze speech werd een wijdverspreide propagandaboodschap tijdens de jaren die komen zouden.

‘Mrs. Miniver’ werd voor maar liefst twaalf Oscars genomineerd en won er zes, waaronder die voor beste film, beste regie en beste script. Ook actrices Greer Garson en Teresa Wright vielen in de prijzen. Garson overtuigt met haar integere, krachtige en waardige optreden als Kay Miniver. Wright is lieflijk en tragisch als Kay’s schoondochter Carol Beldon. Ook Pidgeon en Ney (die ondanks het leeftijdsverschil een jaar na de opnames trouwde met de elf jaar oudere Garson – nota bene zijn moeder (!) in de film) zetten aardige prestaties neer. De leukste bijrollen zijn echter die van veteranen Dame May Whitty (‘The Lady Vanishes’) als de snobistische Lady Beldon en Henry Travers (‘It’s a Wonderful Life’) als spoorwegbeambte Ballard.

Deze film is met recht een klassieker die zowel publiek als critici wist te bekoren. Winston Churchill zou gezegd hebben dat ‘Mrs. Miniver’ meer voor de oorlog heeft betekend dan een vloot oorlogsschepen. Alleen die uitspraak al maakt van ‘Mrs. Miniver’ een film die beslist niet misstaat in je dvd-collectie!

Patricia Smagge

Waardering: 4

Bioscooprelease: 3 januari 1947