Om de wereld in 50 concerten (2014)

Regie: Heddy Honigmann | 94 minuten | documentaire

Ga er maar aan staan: een wereldtournee waarbij in vijftig concerten alle continenten (behalve Antarctica) aangedaan wordt. Het Koninklijk Concertgebouworkest is het eerste orkest ter wereld dat dit kunstje voor elkaar gebokst heeft. Hoewel het orkest al veel vaker over de wereld rondgetrokken heeft, is hun 125-jarig jubileum in 2013 aanleiding geweest om het zo groots aan te pakken. Gelauwerd documentairemaakster Heddy Honigmann volgde de musici en hun fans. Dat levert boeiend en ontroerend beeldmateriaal op, zo bewijst het resultaat ‘Om de wereld in 50 concerten’.

Honigmann laat afwisselend musici aan het woord, maar ook hun fans mogen vertellen wat (klassieke) muziek en die van het Concertgebouworkest in het bijzonder met ze doet. Deze beelden worden afgewisseld door opnamen van de optredens (zodat je ervaart wat de muziek met jezelf doet) en kijkjes in bijvoorbeeld de hotelkamers van de muzikanten. Het zijn intieme slices of life, die de emotie van het ‘ver weg van huis zijn’ goed overbrengen. De uitgebreide tournee brengt ons van de thuishaven in Amsterdam naar het Argentijnse Buenos Aires, het Zuid-Afrikaanse Soweto en het Russische St. Petersburg. Honigmann toont kort hoe het vervoer van die peperdure instrumenten in zijn werk gaat. Door de van een dikke laag isolatiemateriaal gemaakte hoezen blijven de muziekinstrumenten beschermd tegen de kou van het vliegtuig.

Niet elke musicus weten een beklijvend verhaal te vertellen, maar zij die dat wel doen zijn dan ook echt de moeite waard. De droge manier waarop slagwerker Herman Rieken vertelt over zijn inbreng in het optreden is kostelijk, en bassist Dominic Seldis praat met zo’n aanstekelijk enthousiasme over zijn instrument en de manier waarop hij ontdekte wat voor effect de contrabas heeft, dat je er de rest van de dag een vrolijk gevoel aan over houdt.

Een Argentijnse taxichauffeur geniet met zijn vrouw van het concert in Buenos Aires, en in de geborgenheid van zijn taxi vertelt hij over het dilemma dat de liefde voor deze muziek hem biedt. Hij is dol op klassieke muziek, maar als vader van tieners draait hij het thuis niet, noch heeft hij het er met collega’s over. De muziek neemt een belangrijke plaats in zijn eenzaamheid in, zo legt hij uit. De taxichauffeur wil niet dat mensen denken dat hij zich verheven voelt boven anderen, omdat het luisteren naar klassieke muziek als elitair beschouwd wordt. Deze muziek biedt hem de mogelijkheid om niet af te zakken naar een niveau dat hij niet wenst. Een tweede liefhebber krijgt in een ontroerende scène een surprise visit van Liviu Prunaru en een vrouwelijke violist in haar chocolaterie.

Al even ontroerend zijn de beelden in Soweto, waar zowel jong als oud voor de camera mag vertellen welke plek muziek in het leven inneemt. ‘Om de wereld in 50 concerten’ kent een uitstekende opbouw, want het meest aangrijpend is voor het laatst bewaard. Honigmann pusht de emotie nooit te veel naar voren, maar toont met klasse hoe mensen opgaan in de muziek. Het is een documentaire die perfect past in haar oeuvre. Een film om kippenvel én levenslust van te krijgen.

Monica Meijer

Waardering: 4

Bioscooprelease: 27 november 2014
DVD-release: 22 januari 2015