The Visitor (2007)

Regie: Tom McCarthy | 104 minuten | drama, romantiek, misdaad | Acteurs: Richard Jenkins, Haaz Sleiman, Danai Jekesai Gurira, Hiam Abbass, Marian Seldes, Maggie Moore, Michael Cumpsty, Bill McHenry, Richard Kind, Tzahi Moskovitz, Amir Arison, Neal Lerner

Iedere filmfan herinnert zich nog hoe ‘Psycho’ opeens zijn hoofdpersonage verloor en dwaalloos doorstommelde – hoe ‘From Dusk Till Dawn’ halverwege plots in een gore horrorfilm veranderde – hoe Keyzer Söze en John Doe in de laatste act opeens het verhaal van respectievelijk ‘The Usual Suspects’ en ‘Se7en’ op zijn kop zetten. De meeste filmfans zijn de vele twists en turns in huidige films al meer dan beu, en, getuige de wel erg cynische twist van het recente ‘The Mist’, veel filmmakers ook. ‘The Visitor’, de nieuwe film van regisseur Tom McCarthy, kent ook zo’n twist, een twist die qua stijlbreuk nog het meeste op ‘From Dusk Till Dawn’ lijkt. In deze film gebeurt het echter heel subtiel.

Het eerste deel van de film is een karakterstudie van enkele personages die, ondanks hun verschillen, toch met elkaar leren omgaan. Een heerlijke feelgoodmovie met een perfecte cast, die abrupt wordt onderbroken. Na een heerlijk partijtje drummen in het park lopen Walter en Tarek samen terug naar de metro. De camera trekt zich van hen terug in een lange, continue beweging achterwaarts waardoor de omgeving rondom hen duidelijk wordt, een omgeving die iedereen direct herkent als New York ná de aanslagen op de Twin Towers. Op dat moment verandert het universele microverhaaltje in een grootse politiek-getinte horrorfilm. Tarek verdwijnt in een detentiecentrum en alle levens waaraan hij verbonden was storten in elkaar. Het besef van de dramatische plotwending, van een sprookje dat plotseling in de harde post-9-11-realiteit belandt, komt pas langzaam maar blijft nog maanden rondspoken in je hoofd. Is dit de manier waarop immigranten worden behandeld? Waarom wist ik hier niks van? Of wist ik het wel, maar heb ik altijd mijn hoofd omgedraaid voor de menselijke kant van het drama? En het is maar een zeer kleine troost dat de film zich in de Verenigde Staten afspeelt, want na het zien van deze film weet iedere kijker dat Nederland zich net zo schuldig maakt aan deze horror-praktijken.

‘The Visitor’ laat precies zien wat er allemaal mis is met een ‘moderne klassieker’ als ‘The Dark Knight’. Die film probeerde op een veel te ingewikkelde, quasi-sociologische manier huidige politieke thema’s als marteling, terrorisme en gerechtigheid aan te kaarten, waarbij uiteindelijk marteling werd goedgepraat, terrorisme een daad van gestoorde mensen bleek, en de gewone burgers toch goed blijken. Het laatste punt verbloemt de verschrikkelijk naïeve, en gevaarlijke eerste twee punten en uiteindelijk slaat ‘The Dark Knight’ in al zijn complexiteit het belangrijkste punt van de huidige defensiemaatregelen over: de onmenselijke behandeling van gewone burgers. En dat is precies waar ‘The Visitor’ om draait. Grenzen vervagen, maar een vreemde is in de ogen van het Westen nog nooit zo gevaarlijk geweest. ‘The Visitor’ mag in opzet een kleine film zijn, zijn simpele boodschap overschaduwt uiteindelijk zelfs de grootste films.

Jelmer van der Lucht

Waardering: 5

Bioscooprelease: 8 januari 2009