Varg Veum: Teken aan de wand – Varg Veum – Skriften på veggen (2010)

Regie: Stefan Faldbakken | 90 minuten | misdaad | Acteurs: Trond Espen Seim, Nikolaj Lie Kaas, Lene Nystrøm, Martine Johansen, Petronella Barker, Bjørn Floberg, Eivind Sander, Tobias Santelmann

Detective zijn weer helemaal hot sinds het immense succes van de ‘Millennium’ en ‘The Killing’ reeks. Nou ja, daarvoor eigenlijk ook al, maar het genre had altijd een beetje een stoffig imago. Televisieseries als ‘Derrick’ waren nu niet bepaald hip. Sinds ‘Millennium’ is het volgen van speurende agenten weer iets waar je je als hippe tv-kijker niet voor hoeft te schamen. Vooral Scandinavische detectives pikken een graantje mee van deze hype. ‘Varg Veum’ profiteert van de hernieuwde interesse.

Varg Veum – het klinkt als de naam van een Scandinavische blackmetalband, maar dat is het dus niet – is een creatie van de Noorse schrijver Gunnar Staalesen. Het eerste boek rond deze antiheld verscheen al in 1977. De eerste film rond het personage verscheen precies dertig jaar later. De populariteit van Veum stijgt gestaag en de boeken zijn inmiddels al in het Nederlands, Engels, Zweeds, Deens en Duits vertaald.

Veum is een norse privédetective die in het Noorse Bergen woont. In ‘Teken aan de wand’ – zoals de hier besproken film heet – heeft de detective besloten om een ander beroep te kiezen. Ziek van het geweld heeft Veum ervoor gekozen om voortaan als onderwijzer de kost te verdienen. Zijn rustige bestaan wordt op zijn kop gezet als zijn oude vijand ‘Het Mes’ wordt vrijgelaten uit de gevangenis. Deze schurk is door zijn toedoen achter de tralies gezet en dat zint hem niet. ‘Het Mes’ wil wraak. Veum wordt gedwongen om weer als detective op te treden. Een hardhandige confrontatie met zijn verleden volgt.

Wat maakt deze boekenreeks – en nu dus ook de reeks (televisie)films – nu eigenlijk zo bijzonder? Allereerst de donkere toon. Bij Noorwegen denk je al snel aan desolate vlaktes, ijzige kou en een somber klimaat. Bergen heeft mooie natuur, maar ademt tevens een gevoel van melancholie uit. De setting is alvast sfeervol. Ook de heftige verhaallijnen die geweld en misdaad nergens romantiseren, geven ‘Varg Veum’ een eigen smoel. Het hoofdpersonage leeft in een duistere wereld. Een wereld die erg op de onze lijkt. De kracht van de films is echter de vormgeving van Veum zelf. De detective is geen held, maar een mens van vlees en bloed. Een man met een verleden. Hij is niet onfeilbaar en zijn tekortkomingen maken hem menselijk. De Noorse acteur Trond Espen Seim zet hem neer als een ietwat smoezelig figuur met een afstandelijke uitstraling. Toch weet hij van deze antiheld een aanspreekbaar personage te maken.

Espen Seim zet zijn personage op geweldige wijze neer. Vaak zijn detectives onfeilbare types. Denk aan Derrick en Baantjer die op hun dooie akker talloze moorden oplossen. Veum is dat niet. Hij moet hard werken om de mysteries op te lossen. Daarnaast worstelt hij ook met het alledaagse bestaan. Het leven is niet gemakkelijk en dat weet Veum ook. Klinkt heel logisch, maar hoe vaak heb je Derrick of Baantjer over hun problemen horen praten? Nauwelijks en dat maakt hen een stuk minder aansprekend. Veum is een mens, Derrick en Baantjer niet. Zij zijn typetjes. Wat ‘Teken aan de wand’ ook zo indringend maakt, is de prachtige natuur in Bergen en de sterke soundtrack. Je zit direct in het verhaal. Ook is de gelaagdheid van de personages er prettig om naar te kijken. Hier wordt in grijstinten gewerkt. Er komen geen zwart-wit personages in voor. Wel zo realistisch.

Frank v.d. Ven

Waardering: 4

Bioscooprelease: 31 mei 2012
DVD-release: 29 mei 2012 (‘Varg Veum – Seizoen 2’)