Àma Gloria (2023)
Regie: Marie Amachoukeli-Barsacq | 83 minuten | drama | Acteurs: Louise Mauroy-Panzani, Ilça Moreno Zego, Abnara Gomes Varela, Fredy Gomes Tavares, Arnaud Rebotini, Domingos Borges Almeida, Marc Lafont, Bastien Ehouzan, Delfi Rodrigues Dos Sanches, Manuel José Sovares, Denis Ortega Acevedo, Sidney Cardoso
De Franse regisseur Marie Amachoukeli, alumna van de beroemde Franse filmschool La Fémis, bespeelt in dit meesterwerk ‘Àma Gloria’ vele registers met evenzovele briljante uitkomsten. Of het nu gaat om de keuze van het perspectief, de mengeling van film en animatie of om de zeer gelaagde plot: alle elementen zijn even boeiend.
De wijze waarop de filmtechnieken in elkaar zijn verweven mede in relatie tot de bovenliggende maatschappelijke vraagstukken dwingt bewondering af. Dit geldt ook voor de moedige keuzes die in ‘Àma Gloria’ worden gemaakt door de regisseur.
De allereerste van die keuzes zit in de casting van de twee hoofdpersonen Cléo (briljant gespeeld door de zesjarige Louise Mauroy-Panzani) en Gloria (door de Kaapverdiaanse Ilça Moreno Zego), twee ‘first-timers’ op het witte doek. Beiden spelen hun rol met brille en zij slepen de kijker mee in het verhaal.
Dat verhaal, in essentie gefilmd vanuit het zintuigelijke perspectief van de slechtziende Cleo, gaat over de liefde van een moeder en een kind. Maar, in dit verhaal is Gloria niet de moeder van Cleo. Haar kinderen zijn achtergebleven in Kaapverdië dat ze heeft verlaten om ‘nanny’ te worden in het gezin van een Parijse weduwnaar. In ‘Àma Gloria’ zijn kind en kindermeisje voortdurend samen vanwege de frequente afwezigheid van de vader van Cleo. Daardoor ontstaat een band tussen beiden die vergelijkbaar is met die tussen moeder en dochter. Marie Amachoukeli zegt hierover : “… ik wilde praten over de mensen die zorgdragen voor kinderen en er hun beroep van maken en dat de emotionele band soms de grenzen van hun beroep overschrijdt.” Ze is van mening dat het een taboe is om te zeggen dat niet alleen ouders kunnen overlopen van liefde voor hun kinderen en dat een kind ook absolute liefde kan voelen voor een persoon die geen ouder is. Dit is het geheim waar de film overgaat.
Op een dag komt er slecht nieuws uit Victoria, Kaapverdië, waardoor Gloria gedwongen is om terug te keren naar haar kinderen en haar huis. De kleine Cleo brengt haar vakantie bij Gloria door en we krijgen zo inzicht in het drama dat zich voordoet in het leven van Gloria. Haar moeder is net overleden, er is geen vader in beeld van haar kinderen, haar tienerdochter is zwanger, ook geen vader in beeld, en haar jongste zoon toont weinig respect voor zijn moeder die hij zegt niet te kennen.
De actie ontwikkelt zich dan voornamelijk op Kaapverdië. Veelal geschoten in donkere en soms vage beelden maken we kennis met het perspectief dat Cleo op de wereld heeft. Ook de prachtige animaties die door de film heen zijn verweven verbeelden de denkwereld van Cleo.
‘Àma Gloria’ bevat tal van verwijzingen naar delicate maatschappelijke vraagstukken. Overduidelijk komt in de film naar voren het contrast tussen de blanke Cleo en de vrouw van kleur Gloria. Gloria is een economische migrant die huis en haard verlaat om in Europa geld te verdienen. Het is een verwijzing naar een stuk kolonialisme dat nog steeds voortleeft in de ondergeschikte posities die inwoners van ex-koloniale gebieden nog steeds vaak innemen.
Het is interessant om te bedenken dat de film tal van autobiografische elementen bevat. Ook Marie Amachoukeli (overigens Georgische wortels) had een soort van nanny (de concierge van het appartementengebouw waar ze als kind woonde) die op haar paste, de film is zelfs aan haar opgedragen, maar dat zien we pas bij de aftiteling. Ook de regisseur is zo ‘blind als een vleermuis’ (haar eigen woorden) waardoor film niet per definitie een visueel medium is maar ook een medium kan zijn van beweging, geluid en kinesthetiek. Dat heeft ze op een meer dan excellente manier tot uitdrukking gebracht in ‘Àma Gloria’.
Ton IJlstra
Waardering: 4.5
Bioscooprelease: 28 maart 2024