America 911: We Will Never Forget (2001)

64 minuten | documentaire

In feite zijn alle documentaire beelden die op 11 september 2001 rondom Ground Zero zijn gemaakt aangrijpend en afschuwelijk. De voelbare – want échte – angst en onwetendheid van zowel de gefilmde ooggetuigen, als van de filmcrews ter plekke kan niet anders dan ‘iets’ doen met de kijker. Ook omdat voor de toeschouwer al duidelijk is wat de omvang en de betekenis van de terroristische aanslagen is, iets waarover de betrokkenen destijds nog in het ongewisse verkeerden. Wat is het dan zonde als zulke veelzeggende beelden niet voor zichzelf mogen spreken, maar middels een gladde voice-over en wat effecten tot een gefabriceerd geheel worden gekneed. ‘America 911′ laat zien hoe de werkelijkheid in een handomdraai ontzield kan worden.

‘America 911: We Will Never Forget’ heeft geen regisseur. Achter de film schuilen een producent, een aantal filmers (videojournalisten) en een editor. Het is dan ook duidelijk dat een makersvisie ontbreekt. Het gefilmde, in principe interessante, materiaal is gewoonweg aan elkaar geplakt door een editor die zijn knoppen weet te vinden en zich bewust is van het gegeven dat slow-motion en muziek een dramatisch effect kunnen bewerkstelligen. Waarschijnlijk heeft de producent daarbij nog de opdracht gegeven om (overbodige) samenhang tussen de beelden aan te brengen, iets dat blijkt uit de zware, serieuze stem die van begin tot eind alle beelden aan elkaar breit met sloganachtige oneliners als: “They’re effectively doomed” (over de mensen in de vliegtuigen), “Nucleair winter sets in over lower Manhattan” (bij beelden van de met stof bedekte straten) en “Everyone knows that life will never be the same again” (terwijl juist onwetendheid uit de beelden spreekt). Vanuit deze uitspraken wordt bovendien veelvuldig overgesneden naar de wapperende USA-flag of naar brandweerlieden die elkaar omhelzen na een redding. Het Amerikaans patriottisme druipt daarmee in de meest obligate zin van het geheel af. Dieptepunt wordt ten slotte gevormd door een onderbreking van de documentaire waarbij er even ruimte wordt genomen voor het lied “Overcome” van de band Live; een mooi en gepast nummer, maar niet op dít moment. Heeft Live de film soms gesponsord, maar nooit inzage in het resultaat gehad?

Na het kijken van ‘America 911′ blijf je als toeschouwer onbevredigd achter. Er kan niet aan het idee onttrokken worden dat het hier om goedkoop effectbejag gaat en niet om een inhoudelijke boodschap.

Redactie Cinemagazine

Waardering: 1