Avatar (2009)

Recensie Avatar CinemagazineRegie: James Cameron | 161 minuten | actie, thriller, avontuur, science fiction | Acteurs: Sam Worthington, Sigourney Weaver, Michelle Rodriguez, Zoe Saldana, Giovanni Ribisi, Joel Moore, CCH Pounder, Stephen Lang, Laz Alonso, Wes Studi, Dileep Rao, James Pitt, Peter Mensah, Matt Gerald, Amy Clover, Sean Patrick Murphy, Julene Renee, Scott Lawrence, Jacob Tomuri, Peter Dillon, Sean Anthony Moran    

Het moest een film worden die een kleine revolutie zou ontketenen binnen de filmindustrie. De manier waarop wij film ervaren zou voorgoed moeten veranderen. Honderden miljoenen dollars werden gespendeerd aan het ontwikkelen van nieuwe technologie op het gebied van 3D-opnames en motion capture-technieken. ‘Avatar’ is daarmee verreweg de duurste film ooit geworden. Er werden aparte previewdagen gehouden om het publiek alvast warm te maken voor het spektakel dat hen te wachten stond. Overal ter wereld werden filmzalen omgebouwd speciaal om ‘Avatar’ toch vooral in 3D te kunnen vertonen. Maar biedt de film genoeg om mensen terug te lokken naar de bioscoop?

Het verhaal dat de film vertelt is weinig verrassend, laat staan opzienbarend. De kreupele ex-marinier Jake Sully (Sam Worthington) laat zich naar de maan Pandora zenden om deel te nemen aan een wetenschappelijk project, als vervanger van zijn overleden tweelingbroer. Doordat hij diens DNA-patroon deelt, kan hij als enige een kostbare ‘avatar’ besturen die voor zijn broer ontwikkeld is. Een biologisch hoogstandje gevormd uit genetisch materiaal van zowel mensen als van Na’vi, de inheemse bevolking van Pandora, geschapen naar hun evenbeeld. Door middel van een zenuwlink kan Jake met zijn brein het lichaam van zijn ‘avatar’ besturen om zo de wereld van Pandora te verkennen, waarvan de lucht voor mensen te giftig is om in te ademen.

Onder leiding van dokter Grace Augustine (Sigourney Weaver) moet Sully aanvankelijk helpen om monsters te verzamelen van alle flora en fauna. Maar als hij bij toeval in contact komt met Neytiri (Zoe Saldana), een vrouwelijke Na’vi die hem onder zijn hoede neemt, verandert zijn opdracht. Op bevel van kolonel Miles Quaritch (Stephen Lang) wordt het Sully’s taak om de Na’vi te infiltreren en ze over te halen een nieuwe woonplaats te zoeken. Hun huidige locatie, onder een adembenemend grote boom, is namelijk een plek die rijk is aan Unobtainium, een erts dat aardse maatschappijen vanwege de hoge waarde willen delven. Hoe meer Sully echter met de Na’vi omgaat, hoe meer hij hun manier van leven begint te waarderen en hoe groter zijn weerstand wordt om het bevel van Quaritsch op te volgen.

De rest van de plot ontwikkelt zich, een enkele verrassing daargelaten, op klassieke wijze. Het is een modern ecologisch sprookje dat ons liefde voor de natuur moet bijbrengen. Veel meer dan adequaat is het verhaal hiermee niet te noemen. Maar de manier waarop het geheel gepresenteerd wordt, dat is andere koek. De wereld van Pandora is namelijk volstrekt geloofwaardig. En dat is een unicum, aangezien het hier toch echt om computergegeneerde graphics gaat. Maar over elke grashalm, elk pluisje is nagedacht. En de wereld bezit een ongekende, adembenemende schoonheid. De interactie met Pandora, hetzij door mensen, hetzij door machines, hetzij door Na’vi klopt volledig. Nergens wordt de illusie doorbroken als zou het hier om een niet-bestaande wereld gaan.

Door de revolutionaire motion capture-techniek waarbij voor het eerst ook de oogbewegingen van de acteurs worden geregistreerd en overgezet naar hun digitale ik, zijn de Na’vi volstrekt geloofwaardig. Ondanks het feit dat het 2,5 meter hoge blauwe reuzen zijn. De techniek biedt ongekende mogelijkheden, want in plaats van Na’vi kunnen er willekeurige andere personen of wezens gefilmd worden. Waarbij het grote verschil met bijvoorbeeld animatie is, dat de digitale figuren wel degelijk geacteerd worden. In geval van ‘Avatar’ heeft het een wereld met een ziel opgeleverd, die de toeschouwer langzaam maar zeker in zijn greep krijgt. Na ruim een eeuw bewegende beelden is er daarom wellicht inderdaad een nieuw tijdperk aangebroken. ‘Avatar’ is niet zomaar een film meer, maar een totale belevenis. (Voor de beste ervaring moet de film daarom wel in 3D worden gezien en het liefst in IMAX-formaat.)

Wouter de Boer

Waardering: 4

Bioscooprelease: 17 december 2009
Bioscooprelease: 22 september 2022 (re-release in 4K)
Blu-ray (3D)-release: 24 oktober 2012