Berend Botje (2021)

Regie: Mans van den Berg | 80 minuten | avontuur, familie | Acteurs: Doris Zuijderland, Justin Dos Santos, Pjotr Golsteyn, Thomas Acda, Klaas van Kruistum, Carlijn van Ramshorst, Zomayra Nouwen, Celina Lima Spencer, Mattijn Hartemink, Bart Klever, Susan Radder

Het kinderliedje ‘Berend Botje ging uit varen’ mag dan stokoud zijn, ook nu nog wordt het op peuter- en kleuterscholen gezongen door een nieuwe generatie kinderen. Van oorsprong school er in het versje een waarschuwing voor klaploperij, maar die boodschap is door de overlevering in latere versies van het liedje wel wat afgezwakt. Wie het liedje bedacht heeft en wie die Berend Botje nou toch precies was die met zijn bootje naar Zuidlaren voer en de weg kwijtraakte, daarover gaan diverse verhalen de ronde. Naast onder anderen de Groningse scheepmaker die de bemanning nooit zag wederkeren, de Friese visser die om de dienstplicht van Napoleon te ontlopen te ontvluchten naar zee ging en spoorloos verdween en het boertje uit Borger die een blauwtje liep en vervolgens stomdronken schipbreuk leed en verdronk, is er nu de filmversie van Berend Botje. Dat is er overigens niet één, maar een hele schippersfamilie waarin elke generatie een nieuwe Berend Botje voortbrengt. De jongste telg is het meisje Berend, overtuigend en naturel gespeeld door de pas elfjarige Doris Zuijderland. De talentvolle Zuijderland zit in groep 8 en volgt toneelles bij de Amsterdamse Jeugdtheaterschool. ‘Berend Botje’ (2021) is haar eerste speelfilm en ze blijkt een waar natuurtalent.

Berend doet niets liever dan avonturen beleven, als het even kan op het water. Haar vriendje Teus (Justin Dos Santos) heeft een al even levendige fantasie als zij. Ze genieten met volle teugen van de sterke verhalen van Berends opa, die ook Berend heet (Thomas Acda) en die van alles heeft meegemaakt in zijn tijd als zeeman en daar in geuren en kleuren over kan vertellen. Als de jonge Berend op school een spreekbeurt houdt over de belevenissen van haar opa en vertelt over die ene keer dat hij het aan de stok kreeg met een gigantische octopus, denkt de meester (rapper Pjotr) dat er niks van waar is. Ook al heeft Berend een stukje tentakel in een potje als bewijs. Tijdens een van hun fantasierijke avonturen vinden Berend en Teus een bijzonder ei. Nog voordat ze het naar opa hebben kunnen brengen om te vragen of hij weet van welke vogel het is, heeft de burgemeester (Zomayra Nouwen) het al ingenomen. Zij wil het ei tentoonstellen en daar veel geld mee verdienen. Opa weet de kinderen te vertellen dat het een zeldzaam ei is van een vogel waarvan gedacht werd dat deze uitgestorven is. Voor Berend en Teus is het van het grootste belang om het ei terug te brengen waar het vandaan komt, want alleen daar zijn de omstandigheden goed genoeg om het te laten uitkomen. Met een beetje hulp van opa en wat onoplettendheid van Berends vader (tv-presentator Klaas van Kruistum) lukt het hen om het ei weer terug te pakken en met opa’s oude schip de wijde wereld in te trekken om hun missie te volbrengen.

Vreemd genoeg is dit pas de eerste bioscoopfilm waarin ‘Berend Botje’ de hoofdrol speelt. Verfrissend dat er gekozen is om een stoer meisje de hoofdrol te laten spelen, helemaal passend in deze tijd. De film werd gedraaid in het waterrijke Landal Esonstad in Friesland, maar er is nergens aan af te zien dat de gebeurtenissen plaatshebben in een vakantiepark. ‘Berend Botje’ is de tweede speelfilm van NOBS Entertainment, het productiehuis van de broers Mans en Derk van de Berg. Hun debuut was het verrassend leuke ‘De IJslandbende’ (2018), dat bekroond werd op het Cinekid Festival en geprezen werd vanwege de verfijnde wijze waarop de persoonlijke ontwikkeling van het centrale personage vervlochten was in een traditionele avonturenfilm. ‘Berend Botje’ graaft minder diep, maar ook nu hebben de broers Van de Berg de juiste toon te pakken. Meteen aan het begin al worden we in het avontuur getrokken, ook al gebeurt er feitelijk gezien weinig spectaculairs. Een belangrijke troef is de sympathieke Zuijderland, die het titelpersonage heerlijk onverschrokken neerzet. Bij haar natuurlijke spel steken sommige volwassen acteurs schril af; met name Zomayra Nouwen en Pjotr komen niet goed uit de verf. Jammer dat de bijdrage van de altijd uitstekende Susan Radder beperkt blijft tot een bijrol, al heeft zij wel de belangrijke taak op zich genomen de kindacteurs tijdens de opnamen te begeleiden. Acda en ook Mattijn Hartemink als een mysterieuze bioloog zetten hun rollen dik aan, maar in een film al deze is dat geoorloofd.

Wie denkt het aloude versje ‘Berend Botje ging uit varen’ na het zien van deze film niet meer uit zijn hoofd te krijgen; geen nood. In de film wordt het versje niet gezongen, al komen er wel losse zinnetjes uit de tekst voorbij. In plaats daarvan heeft de film zijn geheel eigen lied, gezongen door Acda en Zuijderland en met raps van Pjotr. Het past bij deze moderne variant op Berend Botje; een vlot vertelde, charmante en hier en daar zelfs best spannende (de eierroof!) jeugdfilm die vooral dankzij hoofdrolspeelster Doris Zuijderland overtuigt. Waar een aantal van haar volwassen collega’s de tenen doen krommen, blijft dit grote acteertalent fier overeind.

Patricia Smagge

Waardering: 3

Bioscooprelease: 29 september 2021