Berliner Tagebuch (2012)

Regie: Rosemarie Blank | 74 minuten | documentaire

“Wat ik heb wil ik niet kwijt. Maar waar ik ben, wil ik niet blijven. Blijven wil ik waar ik nog nooit geweest ben.” Met deze ietwat filosofische woorden opent de documentaire ‘Berliner Tagebuch’. Rosemarie Blank, maakster van deze documentaire, probeert met deze woorden haar eigen gevoel zo goed mogelijk samen te vatten. Als geboren Duitse en inmiddels al jarenlang in Amsterdam woonachtig, weet ze als geen ander hoe het is om in een ander land terecht te komen en een nieuw bestaan op te moeten bouwen. “In Amsterdam ben je niet echt thuis. Maar een buitenlander ben je ook niet,” zei een bekende eens tegen haar. Met de documentaire ‘Berliner Tagebuch’ probeert ze de kijkers een beeld te geven van de buitenlanders in haar geboortestad Berlijn en probeert ze te achterhalen waarom zij zich in Berlijn juist wél op hun plek voelen.

Door middel van een groot aantal, veelal zeer korte, interviews met allochtonen die reeds een tijdje in Berlijn woonachtig zijn tracht Rosemarie Blank een beeld te schetsen van de ervaringen die deze allochtonen, veelal afkomstig uit het Midden-Oosten, met de stad Berlijn hebben. De gesprekken vinden op openbare gelegenheden zoals een metrostation of bij een verkoper in een kiosk plaats. Ondersteund door beeldmateriaal van (veelal donkere) plekken in Berlijn streven de makers ernaar hiermee een sfeervol beeld te schetsen van de wereldstad Berlijn en haar inwoners.

Helaas blijkt al snel dat men er niet in slaagt om ‘Berliner Tagebuch’ tot een overtuigende documentaire te maken. De vele gesprekken zijn niet alleen van zeer korte duur, veel erger is het dat ze vrijwel geen enkele toegevoegde waarde geven. Het is zeer oppervlakkige gebabbel, waarin de geïnterviewde over het algemeen niet veel meer weet te vertellen dan hoe lang hij of zij al in Berlijn is, vaak aangevuld door een weinigzeggende zin in de trant van “het is hier wel leuk maar af en toe mis ik mijn familie ook wel.” Nergens wordt een interessante kijk gegeven in de vele (aanpassings)problemen die mensen vaak ondervinden wanneer ze in een andere cultuur terechtkomen. Ook wordt niet duidelijk waarom deze buitenlanders in Berlijn makkelijker hun draai kunnen vinden dan in een willekeurige andere stad, zoals het doel van de documentaire was. Veel diepere informatie dan dat ‘Duitse mensen vriendelijk zijn’ krijgen we helaas niet te horen.

Ook het beeldmateriaal zelf laat het een en ander te wensen over. Zo zijn de vele shots van Berlijn nogal kaal en laten deze fragmenten veelal lege, sfeerloze locaties zien. En hoewel dit ongetwijfeld een bewuste keuze was, kun je zeker je vraagtekens bij het resultaat hiervan plaatsen. Het zo hippe en bruisende Berlijn wordt in ‘Berliner Tagebuch’ als een niet uitstralende spookstad neergezet en daarmee schieten de makers hun doel voorbij. Ook veel te lange scènes van een kapper die in zijn kapsalon iemands haar aan het knippen is of een kassamedewerkers die aan het werk is zijn inhoudsloos. Bij gebrek aan ondersteunende muziek wordt het geheel hierdoor aan de saaie kant. 

Het idee van ‘Berliner Tagebuch’ is prima, maar uiteindelijk zorgt met name het grote gebrek aan diepgang ervoor dat deze documentaire simpelweg niet informatief genoeg is. ‘Berliner Tagebuch’ is bij lange na niet de door de makers nagestreefde interessante ontdekkingstocht naar het ware Berlijn geworden.

Martijn Scheepers

Waardering: 2

Bioscooprelease: 13 september 2012
DVD-release: 16 juli 2013