BOI – Song of a Wanderer (2014)

Regie: Anne Marie Borsboom | 72 minuten | documentaire



Het kan een zegen of een vloek zijn voor documentairemakers: tijdens het filmen verandert er iets, zodat je de hele opzet van je film omver moet gooien. Het kan zijn dat er iets van buitenaf invloed heeft op je film, of dat er in het leven van je onderwerp iets ingrijpends gebeurt, zodat je niet meer de documentaire kunt maken die je aanvankelijk voor ogen had. De Nederlandse documentairemaakster Anne Marie Borsboom maakte dat mee. ‘BOI – Song of a Wanderer’ is niet geworden wat zij meer dan tien jaar geleden voorgenomen had te maken, maar dat is niet in haar nadeel uitgevallen.

Israël, begin twintigste eeuw. Anne Marie Borsboom wil een documentaire maken over jonge mensen die de keuze hebben gemaakt hun land, waar chaos en geweld overheersen, te verlaten, om ergens anders een nieuw bestaan op te bouwen. In hun geboorteland worden ze niet gelukkig, misschien gaat het in een nieuwe omgeving beter. Het Israëlische meisje Nitzan Krimsky is één van haar eerste personages. En haar leven intrigeert de regisseur zo, dat ze haar blijft volgen. Nitzans eerste nieuwe woonplaats is Tokio, waar ze werkt als hostess en met drugs en nachtclubbezoekjes probeert haar depressiviteit te dempen. Openhartig praat ze over zelfmoord, seks en haar wereldbeeld. Met haar camera op de zelfontspannerstand maakt ze creatieve zelfportretten. Mooie uitspraak: “Ik hoop dat ik nog weet hoe ik me voelde op het moment dat ik die foto’s van mezelf maak.”

Het is niet moeilijk om te begrijpen waarom Nitzan Anne Marie zo fascineert. Ze heeft een magnetiserende uitstraling, waardoor het niet eenvoudig is om van haar weg te kijken. Haar Engels is niet vlekkeloos, maar je snapt altijd haar bedoeling van haar gedachtespinsels. Anne Marie volgt Nitzan van Tokio naar New York, van Amsterdam naar Milaan, waar ze eindelijk haar passie voor fotografie omzet in een vastomlijnd doel: door het volgen van een opleiding aan een fotovakschool lijkt ze zich eindelijk te kunnen focussen op iets dat haar goed doet. Maar er blijkt nog meer aan de hand: Nitzan kan eindelijk toegeven dat ze zich niet vrouw voelt. De volgende keer dat Anne Marie Nitzan voor de camera heeft, is hij een stuk mannelijker geworden: door het gebruik van testosteron heeft zijn gezicht mannelijkere trekjes, is zijn stem veranderd, en is hij bezig met de voorbereidingen voor een borstoperatie.

‘BOI – Song of a Wanderer’ is een bijzonder portret van een bijzonder mens, dat – zoals Nitzan zelf al aangeeft – niet in een categorie te stoppen is. De gemeende interesse in het onderwerp betaalt zich uit, je voelt aan alles dat Nitzans lot Anne Marie na aan het hart ligt.  De film wordt vergezeld van een fotoboek met dezelfde titel en in de zomer van 2014 was er in FOAM in Amsterdam een expositie van Nitzans werk.

Monica Meijer

Waardering: 3.5