De Heineken ontvoering (2011)

Regie: Maarten Treurniet | 120 minuten | drama, thriller, misdaad | Acteurs: Rutger Hauer, Reinout Scholten van Aschat, Gijs Naber, Teun Kuilboer, Korneel Evers

Het zal niemand ontgaan zijn dat de ontvoering van Alfred Heineken uit 1983 verfilmd is. Nog voor de prent in de zalen draait, is er de nodige controverse ontstaan. Topcrimineel Willem Holleeder, destijds een van de ontvoerders, wilde voorkomen dat ‘De Heineken ontvoering’ (2011) van Maarten Treurniet in de bioscopen zou draaien, omdat hij van mening is dat de film zijn imago schaadt. Zijn advocaten spanden een rechtszaak aan, maar verloren deze. In de film komt het personage ‘Willem Holleeder’ niet voor, terwijl drie andere ontvoerders wel gewoon bij naam worden genoemd. Het centrale personage Rem Hubrechts is echter duidelijk gebaseerd op Holleeder. Hij is een samentreksel van Neerlands bekendste misdadiger en de vijfde man die bij de ontvoering betrokken was, Martin Erkamps. Acteur Reinout Scholten van Aschat lijkt bovendien als twee druppels water op Holleeder, dus het is vreemd dat Treurniet en scenarioschrijver Kees van Beijnum niet gewoon zijn naam hebben gebruikt. Ook Peter R. de Vries, die eind jaren tachtig de bestseller ‘De ontvoering van Alfred Heineken’ schreef en aanvankelijk bij het filmproject betrokken was, mengde zich in de controverse rond de film. Aandacht kreeg ‘De Heineken ontvoering’ dus alom.

Dan het verhaal, dat eigenlijk iedereen wel kent. In het echt waren er vijf, maar in de film zijn het vier opgeschoten jonge Amsterdammers die wat scharrelen in het criminele circuit. Cor van Hout (Gijs Naber) is de leider van het stel, Frans Meijer (Teun Kuilboer) de meest onstuimige van de vier en de meegaande Jan Boellaard (Korneel Evers) hangt er een beetje bij. Cors jonge zwager Rem (Reinout Scholten van Aschat) wil zich bewijzen en komt met een meesterplan om snel en op spectaculaire wijze veel geld te verdienen: een miljonair ontvoeren en vervolgens losgeld eisen. Zijn oog valt op Alfred Heineken (Rutger Hauer), met wie hij bovendien nog een appeltje te schillen heeft. Zijn vader (Ton Kas) werkte ooit bij Heineken en zou via zijn werk verslaafd zijn geraakt aan de alcohol. Na zijn slachtoffer grondig bestudeerd te hebben, slaat het viertal op 9 november toe. Ze ontvoeren Heineken en zijn chauffeur Ab Doderer (Menno van Beekum) en eisen 35 miljoen gulden losgeld. Drie weken wordt Heineken vastgehouden in een oude loods. Uiteindelijk worden Heineken en zijn chauffeur bevrijdt, maar Cor en Rem weten te ontkomen, waarna ze op de vlucht slaan.

De ontvoering van Heineken kent voor veel Nederlanders geen enkel geheim meer. Dat neemt vrijwel alle spanning uit deze verfilming weg. Het is dat Treurniet en Van Beijnum de werkelijkheid wat hebben aangekleed met fictieve elementen, dat niet de gehele film voorspelbaar is. Bovendien wordt de nadruk gelegd op de psychologische oorlogsvoering tussen Heineken en de jonge en meedogenloze Rem, waarmee getracht wordt het verhaal van een diepere laag te voorzien. Helaas blijven de drie andere ontvoerders erg op de vlakte – hen leren we eigenlijk nooit echt kennen – terwijl Rem een ongrijpbare en afstandelijke figuur blijft. Onze sympathie ligt duidelijk bij Heineken, die aanvankelijk ook een hard en kil type is maar door de ontvoering zijn menselijkheid terug vindt. Hauer hoeft niet eens vol aan de bak om een geloofwaardige Heineken neer te zetten en trekt in feite alleen in de scènes in de cel (en dan vooral in de confrontaties met Rem) alle registers open.

Met Scholten van Aschat, Naber en Kuilboer (Evers komt nauwelijks aan bod) heeft Treurniet drie grote jonge talenten binnengehaald, wiens mogelijkheden hier eigenlijk niet volledig benut worden. Deze jongens hebben meer in hun mars dan ze hier kunnen laten zien. Alleen Scholten van Aschat krijgt de ruimte om af en toe eens wat meer van zijn talent te etaleren, al komt de scène waarin hij Tony Montana uit ‘Scarface’ (1983) naspeelt wat geforceerd over. Toch is het acteerwerk hetgeen dat ‘De Heineken ontvoering’ overeind houdt. Hauer en Scholten van Aschat maken deze film de moeite waard. Treurniets poging om Neerlands meest bekende ontvoeringszaak te verfilmen levert niet het gehoopte spektakel op en mist diepgang, maar is dankzij zijn innemende hoofdrolspelers toch onderhoudend. Voor lege zalen hoeft regisseur Treurniet na zo’n intensieve publiciteitscampagne uiteraard niet te vrezen.

Patricia Smagge

Waardering: 3

Bioscooprelease: 27 oktober 2011
DVD- en blu-ray-release: 8 maart 2012