De IJslandbende (2018)

Regie: Mans van den Berg | 73 minuten | familie | Acteurs: Sem van Butselaar, Mattijn Hartemink, Wendy Riksen, Babbelot Leeman, Mohamed Bayu, Connor van Wijk, Ashwin Evers, Obadh Kheir Eddin, Jeroen Engeln

De broers Mans en Derk van den Berg richtten in 1999 samen het productiehuis NOBS op. Mans was degene met de liefde voor audio en Derk had het juiste oog voor beeld. Aanvankelijk hielden de broers zich vooral bezig met het produceren van programma’s voor regionale omroepen, maar het bloed kroop waar het niet gaan kon en de ambities van de mannen werden groter. NOBS verlegde zijn grenzen en maakte, naast vele corporate producties, ook enkele korte speelfilms. Want, zo zeggen de broers, het maken van films heeft altijd in hun DNA gezeten. In 2015 – er werkten inmiddels twaalf mensen bij het productiehuis – ontstond het idee voor een langere speelfilm, ‘De IJslandbende’. Dankzij crowdfunding werden de noodzakelijke financiële middelen gevonden en kreeg het project tevens een achterban die de broers op weg hielp. “De support die via Cinecrowd is voortgekomen is ongekend”, vertelt Derk, die als producent van de film optreedt (zijn broer is de regisseur). “Bekenden én onbekenden hebben zich aan dit project verbonden als donateur, speelden mee als figurant of hebben bijgedragen met attributen, filmlocaties en de catering. We zijn hen ontzettend dankbaar.”

Met een voor het overgrote deel onervaren cast en beperkte middelen hebben de gebroeders Van den Berg een bijzonder sympathieke jeugdfilm weten te creëren, die losjes en vrolijk begint. Sem (Sem van Butselaar) is een dromerige twaalfjarige jongen wiens vader tijdens een expeditie op IJsland op tragische wijze is omgekomen. Zijn verdriet kan hij niet kwijt bij zijn moeder (Wendy Riksen), die inmiddels een nieuwe vriend (Jeroen Engeln) heeft; een bemoeizuchtig type dat zich voordoet als een New Age-goeroe en niet te vertrouwen is. Dus besluit Sem dat hij dan zelf maar naar IJsland moet. Zijn obsessie groeit met de dag. In de zomervakantie besluit hij zijn vriend Mo (Mohamed Bayu) op te trommelen om een bende te vormen met wie hij zijn IJslandexpeditie kan opzetten. Drie jongens en een meisje worden gerekruteerd en een clubhuis wordt gevonden. In de bossen rond het clubhuis oefenen de bendeleden voor de grote reis; geen van de kinderen weet echter hoe belangrijk de IJslandreis écht is voor Sem. De vrolijke avonturen maken plaats voor serieuze rouwverwerking als Sem erachter komt dat het voor de anderen alleen maar een lolletje is; dan gaat hij maar in zijn eentje naar IJsland, om zijn vaders sporen te volgen. Maar IJsland is een onherbergzaam en gevaarlijk land, zeker voor een twaalfjarige jongen alleen.

De pubertijd is een moeilijke tijd, waarin kinderen tegen allerlei zaken kunnen aanlopen en met emoties te maken kunnen krijgen waar ze zich geen raad mee weten. Vlinders in de buik van een eerste verliefdheid, extreme gevoelens ten opzichte van de volwassenen in hun leven. Sem is wat dat betreft niet anders dan zijn leeftijdsgenoten, ware het niet dat hij met een groot verdriet rondloopt dat een grote schaduw werpt over zijn nog jonge leven. En dat verdriet kan hij geen plaats geven, dus creëert hij een obsessie voor IJsland, het land waar zijn vader ook een fascinatie voor had. Dit is iets van hem, anderen begrijpen het niet. En hij heeft zijn moeder en zijn vrienden ook niet nodig om daar te komen waar hij wil zijn, denkt hij. Eenmaal de sprong gewaagd blijkt hij zich daar flink in te vergissen. ‘De IJslandbende’ verandert gedurende de tweede helft ineens drastisch van toon; het frivole van de bende maakt plaats voor de bloedserieuze weidsheid van IJsland. Die toonwisseling gaat heel natuurlijk. De gebroeders Van den Berg hadden slechts drie draaidagen op IJsland, des te indrukwekkender is het wat ze met die beperkte tijd en middelen hebben kunnen filmen.

Sem is een sympathiek personage, heel naturel gespeeld door Van Butselaar die in tegenstelling tot zijn ‘filmvrienden’ al enige acteerervaring heeft. Hij laat zich omringen door een bont gezelschap aan jonge acteurs die met elkaar een vrolijk geheel vormen. Natuurlijk wordt er af en toe een missertje gemaakt, maar dat is de piepjonge en onervaren cast vergeven. ‘De IJslandbende’ is een lieve, charmante jeugdfilm waarin zowel ruimte is voor vrolijke uitbundigheid als voor een zwaarder thema als rouwverwerking. De film en zijn makers lopen over van de goede bedoelingen en weten ons alleen al daarmee voor zich te winnen.

Patricia Smagge

Waardering: 3

Bioscooprelease: 15 februari 2018
DVD-release: 9 augustus 2018