De president (2011)
Regie: Erik de Bruyn | 90 minuten | komedie | Acteurs: Achmed Akkabi, Najib Amhali, Charlie Chan Dagelet, Dirk Zeelenberg, Rosa Reuten, Ton Kas, Frank Lammers, Ruben van der Meer, Matthias Schoenaerts, Peer Mascini
Erik de Bruyn debuteerde in 2000 als regisseur en scenarist met ‘Wilde Mossels’, een losbandige, Zeeuwse coming of age-film die nog regelmatig op favorietenlijstjes prijkt. Jaren later, in 2007, kon hij het meer beheerste, intrigerende ‘Nadine’ op het scherm brengen. In 2011 volgt dan, als een tang op een varken, ‘De President’. Een lompe film over een Marokkaanse geitenhoeder die, in een ongedefinieerde toekomst zonder koningshuis, president van Nederland wordt. Zeker niet om dat het volk dat wil, al wil ‘De President’ je dat wel doen geloven, en misschien wel omdat de scenarist (Marco van Geffen) dat zo bedacht heeft. Welk etiket je er ook op plakt – politieke satire, lach-of-ik-schiet-komedie, commerciële publieksfilm: ‘De President’ faalt. Wie het eerdere werk van De Bruyn kent, kan slechts vrezen dat ‘De President’ een cynische handdoek in de ring is, van een regisseur die andere projecten niet van de grond kreeg.
Het verhaal vangt aan als ‘Joes’ (Achmed Akkabi) en zijn oom Hamid (Amhali) een kudde geiten uit het oog verliezen. Tierend en gebarend eist de eigenaresse (en moeder van Joes) compensatie. Volgende halte: een aspergeveld in republiek Nederland, waar ook twee ‘olijke’ wodka-Bulgaren (Frank Lammers en Matthias Schoenaerts) in ronddolen. We zullen hen nog veel vaker zien deze film. Dat wil zeggen: iedere keer dat het verhaal weer eens een dood punt bereikt heeft, voeren de twee besnorde circusberen ter vermaak een kunstje op. Elders in Nederland, ondertussen, strijden opportunistische hobbezak Vlonder (Dirk Zeelenberg) en een uit haarlak opgetrokken rechtse tuttebel (Rosa Reuten) om het presidentschap. In ‘De President’ worden deze twee verhaallijnen bij elkaar gebracht, omdat ze kennelijk bij elkaar gebracht moeten worden. Net zoals Nederland hier een republiek lijkt te zijn, omdat de titel van de film anders nergens op zou slaan en de onmogelijke plot onmogelijk zou zijn geworden. In elk geval: nadat Joes zijn prille Roemeense liefje Mila uit een brandende barak heeft trachten te redden, adopteren Vlonder en diens spin-doctor Aart (Ton Kas) hem direct als held der natie en ‘rechterhand’. Al gauw blijkt Joes de politicus populairder dan Vlonder zelf en voor Vlonder het doorheeft heeft Aart hem van het podium gewerkt om Joes tot kandidaat nummer één te bombarderen. Waarom Joes zo populair is? Mogelijk hadden de makers zelf ook geen idee. Misschien is dát de reden waarom de muziek erdoorheen begint te tetteren zodra Joes eindelijk het woord richt tot zijn verontruste landgenoten. Waar dat niet het geval is, komt hij niet verder dan wat gebrabbel over ‘we doen het met zijn allen’. In een peuterspeelzaal zou het niet misstaan, in ‘De President’ voldoet het nog niet als lichtzinnige verwijzing naar de onzin die onze echte politici soms uitkramen. En waar ze nog stemmen mee winnen ook. Je ziet ook in deze film het volk (Chinezen in naaiateliers, huisvrouwen op de markt, kakgezinnen op de bank) wel duimen voor onze Joes, maar je kunt er als kijker niet in meegaan. Omdat diens quasi-wijsheden en quasi-verbindende woorden en quasi-relativerende opmerkingen simpelweg te slap zijn.
Aan de ene kant lijkt ‘De President’ met de hulp van twee Marokkaanse illegalen een knotsgek beeld te willen schetsen van de Oosteuropese toestanden die ontstaan als populisme en onwetendheid in politiek Den Haag definitief gehakt maken van inhoud. Denk: synchroondansende marechaussees en een tropisch zwembad in de presidentiële achtertuin. Aan de andere kant geeft de film de ene knuffel na de andere aai over de bol van de man die zowel willig slachtoffer als leeghoofdige hoofdverantwoordelijke is. Joes, ja, de nihilistische president die een land in chaos achterlaat om in een dikke Mercedes op zoek te gaan naar z’n liefje. Het is onzin vergelden met onzin. Dat wringt, dat botst, en het werkt waarschijnlijk niet op je lachspieren.
Martijn Laman
Waardering: 1.5
Bioscooprelease: 15 september 2011
DVD- en blu-ray-release: 19 januari 2012