Green Book (2018)

Regie: Peter Farrelly | 130 minuten | drama | Acteurs: Viggo Mortensen, Mahershala Ali, Linda Cardellini, Sebastian Maniscalco, Dimiter D. Marinov, Mike Hatton, P.J. Byrne, Joe Cortese, Maggie Nixon, Von Lewis, Don Stark, Quinn Duffy, Seth Hurwitz, Hudson Galloway, Gavin Lyle Foley, Rodolfo Vallelonga, Louis Venere, Frank Vallelonga, Don DiPetta, Jenna Laurenzo, Suehyla El-Attar

Tony Lip – oftewel Frank Anthony Vallelonga – werkte in de jaren vijftig en zestig twaalf jaar lang in de befaamde nachtclub Copacabana in New York, waar hij beroemdheden als Frank Sinatra, Tony Bennett en Bobby Darin ontving. Met zo’n bekende vriendenkring is het niet verwonderlijk dat hij uiteindelijk de filmwereld inrolde. Piepkleine rolletjes speelde hij, maar dan wel in klassiekers als ‘The Godfather’, ‘Dog Day Afternoon’ (beide 1975), ‘Raging Bull’ (1980), ‘Goodfellas’ (1990) en ‘Donnie Brasco’ (1997). Zijn grootste rol speelde hij als gangsterbaas Carmine Lupertazzi in de legendarische tv-serie ‘The Sopranos’. Zijn bijnaam ‘The Lip’ kreeg hij om twee redenen; enerzijds wist hij altijd wat hij moest zeggen om iets van iemand gedaan te krijgen, anderzijds ging er haast geen moment voorbij of hij schoof iets te eten naar binnen. Want eten, daar was de in 2013 overleden Lip dol op. Niet voor niets bracht hij een boek uit met een verzameling van zijn favoriete familierecepten, en haalde hij andere Italiaans-Amerikaanse acteurs als Danny Aiello en James Gandolfini over ook een bijdrage te leveren aan zijn boek. Deze Tony Lip is het centrale personage in de film ‘Green Book’ (2018). Nog voordat Lip acteur werd, in een periode dat de Copacabana gesloten was vanwege een renovatie, nam hij een chauffeursklusje aan die zijn leven voorgoed zou veranderen.

In ‘Green Book’ speelt Viggo Mortensen de rol van Tony Lip, een nogal onaangepast type met een klein hartje. Direct in de eerste scène zien we dat hij er niet moeilijk over doet om zijn handjes te laten wapperen als dat nodig is, want een ongenode gast wordt zo de Copacabana uit gebonjourd. Als de club voor drie maanden dicht gaat, moet Tony op zoek naar een tijdelijk klusje. Want hij kan zijn vrouw Dolores (Linda Cardellini) en twee opgroeiende zonen natuurlijk niet laten zitten. De maffiabazen in New York zouden hem goed kunnen gebruiken, maar Tony zoekt liever een bonafide job. Dan stuit hij op de advertentie van Dr. Shirley, die voor acht weken een betrouwbare chauffeur zoekt. Dat lijkt hem wel wat. Don Shirley (Mahershala Ali) blijkt echter geen dokter in de medische zin van het woord, maar een begenadigd concertpianist, en Afro-Amerikaans bovendien. Hij gaat op tournee door het zuiden van de VS – dat anno 1962 zwaar gebukt gaat onder racisme – en zoekt iemand die hem van de ene concertzaal naar de andere kan rijden. Tony heeft nogal wat vooroordelen over Afro-Amerikanen, maar is gefascineerd door Shirley en heeft het geld hard nodig en dus gaan de twee op roadtrip door de VS. Shirley blijkt niet alleen een virtuoos op de piano, maar ook welbespraakt, intelligent en zeer beschaafd; eigenlijk is hij compleet het tegenovergestelde van Tony. Beide heren blijken nogal wat vooroordelen over elkaar te hebben, maar door tijd met elkaar door te brengen leren ze elkaar beter kennen en ontstaat er een onwaarschijnlijke vriendschap. Tony ontdekt bovendien hoe het voor Shirley is als zwarte man in het door racisme beheerste zuiden, waar de rijke blanken grof geld betalen om Shirley te zien spelen, maar hem vervolgens de toegang tot hun restaurants, kleedkamers en toiletten weigeren.

‘Green Book’, naar het boekje dat indertijd bestond waarin beschreven stond waar in het zuiden van de VS je als zwarte wél mocht komen, werd geregisseerd door Peter Farrelly, die we vooral kennen van de reeks komedies die hij samen met zijn broer Bobby maakte (onder meer ‘Dumb and Dumber’ uit 1994, ‘Kingpin’ uit 1996 en ‘There’s Something about Mary’ uit 1998). Zijn naam associëren we niet direct met prijzen en nominaties, maar met ‘Green Book’ heeft Farrelly een potentiële Oscarwinnaar afgeleverd. De film is in de race voor maar liefst vijf Academy Awards (voor beide hoofdrolspelers, originele scenario, montage en beste film) en won al diverse andere prestigieuze prijzen, waaronder drie Golden Globes. Voor ‘Green Book’ werkte Farrelly nauw samen met naaste familieleden van Tony Lip, onder wie diens zoons Nick en Frank. Op luchtige wijze stipt de film thema’s als vooroordelen, racisme en vriendschap aan en doet dit met veel humor. Viggo Mortensen kwam de nodige kilo’s aan voor de rol en laat zich hier zien op een manier zoals we die zelden van hem zien. Zodra hij zijn mond opendoet, en elke keer als hij er weer iets te eten in steekt, heeft hij de lachers op zijn hand. Toch weet Mortensen te voorkomen dat Tony Lip een karikatuur wordt. Zijn personage is integer genoeg om hem zelfs de meest politiek incorrecte opmerkingen te vergeven. Mortensen krijgt geweldig weerwerk van Mahershala Ali, die Dr. Shirley langzaam maar zeker laat ontdooien en uiteindelijk het emotionele middelpunt vormt in deze film met een korte maar krachtige, van wanhoop en frustratie doordrenkte monoloog. 

Want hoe hilarisch de vreetbuien van Tony ook zijn – hotdog-eetwedstrijden, dubbelgevouwen pizza’s, emmers vol gebakken kip – deze film heeft ook een ernstige kant. En die extra laag geeft ‘Green Book’ de broodnodige diepgang. Al blijft Farrelly veilig binnen de lijntjes en wil hij zijn film vooral voor een zo breed mogelijk publiek aantrekkelijk houden. De film wordt gedragen door de twee ijzersterke hoofdrolspelers, die een fijne dynamiek hebben. Zowel Mortensen als Ali krijgen de ruimte om te schitteren. Natuurlijk, ‘Green Book’ volgt de gebaande paden en het had allemaal best wat scherper en gelaagder gemogen. Maar zo zoet als het thematisch nauw verwante ‘Driving Miss Daisy’ (1989) is het absoluut niet. ‘Green Book’ is vooral een hartverwarmende feelgoodfilm die zelfs de grootste cynicus met een glimlach de bioscoopzaal zal doen verlaten. Een allemansvriend die er best wel eens met de nodige Oscars vandoor zou kunnen gaan.

Patricia Smagge

Waardering: 4

Bioscooprelease: 31 januari 2019
DVD- en blu-ray-release: 12 juni 2019