I Confess (1953)
Regie: Alfred Hitchcock | 91 minuten | drama, thriller | Acteurs: Montgomery Clift, Anne Baxter, Karl Malden, Brian Aherne, Roger Dann, Dolly Haas, O.E. Hasse, Charles Andre, Judson Pratt, Ovila Légaré, Gilles Pelletier, Nan Boardman, Henry Corden, Carmen Gingras, Albert Godderis, Alfred Hitchcock, Renée Hudon
“The only person I know who is in worse shape than I am.” Zo omschreef Marilyn Monroe haar tegenspeler in haar laatste film, ‘The Misfits’ (1961), Montgomery Clift. Eind jaren veertig forceerde de knappe Clift een doorbraak in Hollywood waarna hij schitterde in films als ‘The Search’ (1948), ‘A Place in the Sun’ (1951) en ‘From Here to Eternity’ (1953). In de jaren vijftig vormde hij samen met Marlon Brando en James Dean een drietal jonge acteurs wiens ster snel rijzende was en wiens revolutionaire manier van acteren (method acting) de nieuwe standaard zou worden. Helaas liep het met Clift, net als met Dean, tragisch af. In 1956 kreeg hij een zwaar auto-ongeluk, waarbij zijn gezicht – zijn handelsmerk – ernstig beschadigd raakte. De gedesillusioneerde Clift zocht zijn heil in drank en drugs en zou nooit meer de oude worden. In 1966 stierf Clift, pas 45 jaar oud, aan de gevolgen van zijn verslavingen.
Een van zijn betere rollen speelde Montgomery Clift in ‘I Confess’ (1953) van regisseur Alfred Hitchcock. Als priester Michael Logan is hij een rolmodel van priesterlijke vroomheid. Op een avond, wanneer hij aan het werk is in de kerk, stormt Otto Keller (O.E. Hasse) binnen. Keller is samen met zijn vrouw Alma (Dolly Haas) gevlucht uit Duitsland en de vergevingsgezinde Logan gaf hen onderdak en een baantje in de kerk. Keller legt een biecht af: hij heeft zojuist de advocaat Villette vermoord, nadat die hem betrapte bij een inbraak. Logan raadt Keller aan zichzelf aan te geven bij de politie, maar die slaat zijn advies in de wind. Wanneer de priester de volgende ochtend poolshoogte gaat nemen bij het huis van Villette, blijkt dat ooggetuigen beweren dat een priester de moord pleegde. Politie-inspecteur Larrue (Karl Malden) vraagt Logan mee te komen naar het bureau, waar al gauw blijkt dat hij als hoofdverdachte wordt gezien. In een poging hem vrij te pleiten bekent Logans ex-vriendin Ruth Grandfort (Anne Baxter) hun complete gezamenlijke geschiedenis, maar daarmee maakt ze het er alleen maar erger op. Zal de priester trouw blijven aan het sacrament van de penitentie, ook al betekent dat dat hij de gevangenis gaat voor een misdaad die hij niet begaan heeft?
Alfred Hitchcock was er dol op, het thema van de onjuist beschuldigde man. In heel wat van zijn films keert dat thema terug, in diverse vormen. In ‘I Confess’ wordt er echter een bijzondere draai aan gegeven, omdat Logan wel weet wie er schuldig is aan de misdaad waarvan hij wordt verdacht, maar het vanwege zijn religieuze zwijgplicht niet kan vertellen. Het morele dilemma waarmee hij worstelt vormt gelijk ook het sterkste aspect van de film. Het verhaal zit vol prachtige christelijke metaforen. Logans religieuze zwijgplicht brengt hem in een hopeloze situatie waardoor hij zelf – net als Jezus – alle schuld op zich laat. De eenvoudige priester, als moordenaar vals verdacht, wordt na zijn vrijspraak beschimpt, in tegenstelling tot Jezus die aanbeden werd. In deze film speelt Hitchcock met zijn eigen dubbele gevoelens ten opzichte van het christendom. Het middelste gedeelte van de film doet jammer genoeg erg geforceerd aan. Via flashbacks is te zien hoe de romance tussen Ruth en Michael (voor de oorlog en hij priester werd) ontstond en wat hun link is met Villette. Een conventioneel liefdesverhaaltje waarin eigenlijk niet veel gebeurd en dat er bij lijkt te zijn gezocht om een reden te vinden om Logan te kunnen beschuldigen. Gelukkig krabbelt het verhaal naar het einde toe weer op naar het niveau van het begin. Vooral de spannende laatste scènes tonen Hitchcock op zijn allerbest.
Dat Montgomery Clift een enorme uitstraling had, moge duidelijk zijn. Als een soort sfinx betovert hij zijn publiek. In ‘I Confess’ laat Clift zien waarom hij tot de beste acteurs van zijn generatie werd gerekend. Zijn ogen en blik spreken boekdelen en zijn ingehouden spel geeft het verhaal de religieuze spanning waar het om vraagt. Anne Baxter (‘All about Eve’, 1950) lijkt niet helemaal op haar plaats en speelt haar rol een tikkeltje té melodramatisch. Sterker zijn de acteurs in de bijrollen. O.E. Hasse is angstaanjagend gluiperig en een van de engste slechteriken uit Hitchcocks gehele oeuvre. Ook Dolly Haas levert uitstekend acteerwerk in haar kleine maar cruciale rol. De altijd geweldige Karl Malden (‘On the Waterfront’, 1954) is volledig in zijn element als de politie-inspecteur die diep van binnen weet dat Logan onschuldig is maar niets anders kan doen dan hem voor de rechter brengen. De prachtige zwart-witcinematografie van de veelvuldig met Hitchcock samenwerkende Robert Burks doet niet onder voor menig film noir en de locaties in Quebec zetten de ouderwetse tradities van die stad extra in de verf.
‘I Confess’ is veel serieuzer van toon dan de meeste films van Alfred Hitchcock. De gebruikelijke kwinkslagen zijn er wel degelijk maar je moet er goed naar zoeken. De sfeer is – mede dankzij het aan film noir ontleende spel met schaduwen en de prachtige score van Dimitri Tiomkin- behoorlijk duister te noemen. ‘I Confess’ is een minder bekend werk van de master of suspense en dat is niet terecht. Deze film verdient, ondanks zijn gebreken, absoluut een groter publiek.
Patricia Smagge
Waardering: 4