Judas and the Black Messiah (2021)

Regie: Shaka King | 127 minuten | biografie, drama | Acteurs: Daniel Kaluuya, LaKeith Stanfield, Jesse Plemons, Dominique Fishback, Ashton Sanders, Algeen Smith, Darrel Britt-Gibson, Lil Rel Howery, Dominique Thorne, Martin Sheen, Amari Cheatom, Khris Davis, Ian Duff, Caleb Eberhardt, Robert Longstreet, Amber Chardae Robinson, Ikechukwu Ufomadu, James Udom, Nick Fink, Mell Bowser, Alysia Joy Powell, Nicholas Velez, Aj Carr

Martin Luther King kennen we allemaal wel, Malcolm X ook. Maar hoe zit het met al die andere strijders voor de burgerrechtenbeweging die in de jaren zestig opstonden om een vuist te maken? Hoe zit het bijvoorbeeld met Angela Davis, Bobby Seale, Huey P. Newton, Stokely Carmichael, Eldrigde Cleaver en Fred Hampton? Waar stonden en staan zij voor? Het tragische verhaal van Hampton verdient het om verteld te worden en stond al langer op de nominatie om verfilmd te worden. Apart van elkaar werkten de gebroeders Lucas en Will Berson al sinds 2014 aan een scenario, maar een verfilming kwam pas daadwerkelijk op gang nadat Ryan Coogler en Shaka King zich ermee gingen bemoeien. Producent Charles D. King werd bereid gevonden de helft van het project te financieren en met Daniel Kaluuya en LaKeith Stanfield werden twee zeer talentvolle, dynamische en aansprekende acteurs gevonden om in de huid te kruipen van respectievelijk Hampton en William O’Neal, de man die verantwoordelijk was voor zijn teloorgang. Beelden uit een confronterende tv-documentaire uit januari 1989, waarin O’Neal zijn kant van het verhaal uit de doeken deed, werden gebruikt als kapstok om het verhaal aan op te hangen en de gebeurtenissen in hun context te plaatsen.

Chicago, eind jaren zestig. De amper twintigjarige Fred Hampton (Daniel Kaluuya) is de charismatische frontman van de plaatselijke afdeling van de Black Panthers. Een visionair en een geweldig redenaar, die een revolutie predikt en er niet voor schuwt wapens te trekken om zijn streven naar zelfbeschikkingsrecht voor de zwarte bevolking kracht bij te zetten. Hij doet dat vanuit het socialistische gedachtegoed. Hampton blijkt bovendien een verbinder, die andere groepen minderheden in Chicago, zoals de latino’s en ‘white trash’-groepen, overtuigend weet te verenigen om samen ten strijde te trekken tegen de onderdrukker. Dat maakt hem invloedrijk en radicaal en dus een extreem interessant doelwit van de FBI onder leiding van J. Edgar Hoover (Martin Sheen). William O’Neal (LaKeith Stanfield) is ongeveer even oud, maar houdt zich verre van politiek. Met lichte criminele vergrijpen probeert hij zichzelf omhoog te werken, daarbij gebruikmakend van een namaak FBI-badge. Wanneer hij opgepakt wordt, biedt de FBI hem, in de persoon van Roy Mitchell (Jesse Plemons), een mogelijkheid tot strafvermindering. Daarvoor moet hij echter wel undercover gaan binnen de Black Panther Party, zodat de FBI via hem dichter bij Hampton kan komen om hem vervolgens te kunnen ‘neutraliseren’. O’Neal, een geboren opportunist, laat zich verleiden door de beloftes die Mitchell hem doet en door de bankbiljetten die hij hem voorhoudt. Maar eenmaal binnengedrongen tot de inner circle van Hampton, komt hij zwaar met zichzelf in conflict.

‘Judas and the Black Messiah’ (2021) is zowel een gedramatiseerde dubbele biografie van zowel Hampton als O’Neal en een genuanceerde reconstructie van de gebeurtenissen, als een spannende en levendige maar fatalistische tragedie. Filmmaker Shaka King blijft dicht bij de werkelijke gebeurtenissen en weet op geniale wijze de sfeer van het Chicago van eind jaren zestig na te bootsen. De aankleding, sets en decors zijn spot on en komen dankzij een geweldige, zeer swingende soundtrack nóg beter uit de verf. Maar ‘Judas and the Black Messiah’ is toch vooral een showcase voor de fantastische hoofdrolspelers, Daniel Kaluuya en LaKeith Stanfield. Elk op hun eigen wijze stelen ze hier de show. Kaluuya geeft zijn personage bijzonder veel lagen mee. Zijn Hampton is enerzijds enigmatisch maar anderzijds tóch benaderbaar. Hij kan vol vuur en passie redeneren, maar is in zijn contact met zijn geliefde Deborah (innemende rol van de eveneens uitstekende Dominique Fishback) lief, teder en zelfs een tikje verlegen. Hij voert zijn strijd op het scherpst van de snede, maar toont zich tegelijkertijd bekwaam in het wegnemen van de barrières die tussen de verschillende minderhedengroeperingen in liggen. Kaluuya verdiende geheel terecht de Oscar voor Beste Bijrol. Ook Stanfield was genomineerd in die categorie (vreemd waarom niet één van de twee een hoofdrolnominatie kreeg) en had het felbegeerde beeldje absoluut ook verdiend. Zijn rol is misschien minder ‘flashy’ dan die van Kaluuya en hij is bovendien de Judas-figuur, dus onze sympathie ligt bij voorbaat al niet bij hem. Desondanks komt de strijd die O’Neal met zichzelf voert keihard bij ons binnen. De berekenende O’Neal is zeker niet minder tragisch dan Hampton. Sterker nog, ergens snap je wel waarom hij besluit om in zee te gaan met de FBI: om zijn eigen hachje te redden. Hij is geen redenaar zoals Hampton, die felle, bevlogen speeches gebruikt om ons in te palmen, dus moet Stanfield het doen met zijn lichaamshouding en vooral zijn blikken. Als geen ander weet hij die in te zetten om ons een glimp te geven van de achtbaan aan emoties die zich onderhuids afspelen bij O’Neal. Constant zie je die twijfel in zijn ogen: heb ik de juiste keuze gemaakt; ben ik een verrader; wat als uitkomt dat ik heul met de vijand? Schuld, schaamte, spijt, frustraties en treurnis strijden constant om voorrang in die onpeilbare blik.

Zo rijkgeschakeerd en geraffineerd de personages Hampton en O’Neal zijn, zo kort door de bocht zijn de FBI-agenten in deze film. De Black Panthers noemen agenten steevast ‘pigs’, wellicht dat King er daarom voor koos ze steevast als vette varkens in beeld te brengen, met pafferige koppen en altijd eten, drinken of een flinke sigaar in de buurt. Die stereotypering is het enige smetje op deze verder zinderende en krachtige film, die nog maar eens aantoont dat de strijd van de Afro-Amerikaanse bevolking voor gelijke behandeling nog lang niet gestreden is. Recente ontwikkelingen rond #BlackLivesMatter dat er nog heel veel werk aan de winkel is. De epiloog van ‘Judas and the Black Messiah’ drukt ons nog maar eens op het hart: alles wat we gezien hebben is echt gebeurd, vele levens zijn in de knop verwoest en de strijd woedt voort. Als deze film nog niet bij je binnengekomen was, dan zal dat ongetwijfeld bij de aftiteling alsnog gebeuren!

Patricia Smagge

Waardering: 4.5

Bioscooprelease: 17 juni 2021
Digital download-release: 15 september 2021
VOD-release: 22 september 2021
DVD- en blu-ray-release: 22 september 2021