Madiba (2017)

Regie: Kevin Hooks | 258 minuten | drama | Acteurs: Laurence Fishburne, Orlando Jones, David Harewood, Michael Nyqvist, Terry Pheto, Jason Kennett, Kate Liquorish, Hlomla Dandala, Meren Reddy, David Butler, Dawid Minnaar, Andre Jacobs

Zijn leven werd al vele malen verfilmd, en heel wat acteurs kropen al eens in zijn huid: Nelson Mandela (1918-2013). En niet de minsten; onder anderen Danny Glover (‘Mandela’, 1987), Sidney Poitier (‘Mandela and De Klerk’, 1997), Morgan Freeman (‘Invictus’, 2009) en Idris Elba (‘Mandela: Long Walk to Freedom’, 2013) waagden zich al eens aan de rol van de charismatische Zuid-Afrikaanse vrijheidsstrijder, met wisselend succes. Mandela had naast die unieke uitstraling natuurlijk ook zijn geheel eigen manier van spreken. Daarnaast moet de juiste balans gevonden worden tussen de vriendelijke bruggenbouwer die dankzij zijn veerkracht, toewijding en vergevingsgezindheid mensen dichter bij elkaar wist te brengen, en de stoïcijnse strijder die zijn gezin grotendeels verwaarloosde en er niet voor terugdeinsde de boel te saboteren als de situatie daarom vroeg. In de zesdelige miniserie ‘Madiba’ (2017) waagt Laurence Fishburne een dappere poging Mandela te portretteren. Maar hoe zeer hij ook zijn best doet, overtuigen doet hij helaas zelden. Net als de serie zelf overigens, die meer een verzameling historische feiten is dan een meeslepend portret van één van de meest inspirerende figuren van de twintigste eeuw.

Het scenario van ‘Madiba’ is gebaseerd op twee autobiografieën van Mandela, ‘Conversations with Myself’ en ‘Nelson Mandela by Himself’. De miniserie begint bij de vroegste jeugd van Mandela en toont meteen aan het begin hoe de jonge Nelson – toen nog Rolihlahla genoemd – op het sterfbed van zijn vader te horen krijgt dat hij weggestuurd wordt naar een rijkere familie, zodat hij een opleiding kan volgen. Vanaf dat moment ontwikkelt hij zich steeds verder tot de man die we allemaal kennen en die zijn leven wijdt aan de strijd voor gelijke rechten voor blank en zwart in Zuid-Afrika. Regisseur Kevin Hooks vliegt door die eerste jaren heen; zijn studietijd, zijn eerste huwelijk met Evelyn, zijn kennismaking met het African National Congress (ANC); het is voorbij voor je er erg in hebt. ‘Madiba’ wil graag een compleet beeld geven van Nelson Mandela, maar bereikt met zijn vluchtigheid bijna het tegenovergestelde effect. Vanaf het moment dat Mandela serieus betrokken raakt bij het ANC, neemt de vaart een klein beetje af, maar als (meer geïnformeerde) kijker blijf je het idee houden dat het er voor Hooks vooral om gaat een overzicht van de hoogte- en dieptepunten uit het leven van Mandela te kunnen afstrepen, dan er een meeslepend en diepgravend geheel van te maken.

Dat geldt in feite ook voor Fishburne; het blijft allemaal aan de oppervlakte. Hij zet een Mandela neer die met beide benen op de grond staat en toegewijd is aan de goede zaak. We zien in een korte scène in de mijnen wat Mandela ertoe aanzet om zich vol overgave in te zetten voor gelijkheid, maar echt vóelen wat het aanschouwen van het onrecht met hem doet, doen we jammer genoeg niet. Van zijn gezinsleven zien we amper iets, maar Winnie Mandela (Terry Pheto) krijgt gelukkig in de latere afleveringen het nodige te doen. Belangrijker nog is de aanwezigheid van Orlando Jones en David Harewood in de rollen van respectievelijk Oliver Tambo en Walter Sisulu, twee ANC-leiders die van grote steun zijn voor Mandela. Opvallend genoeg overtuigen beide heren meer dan de hoofdrolspeler zelf en met name Harewood komt ook nog eens met een overtuigend accent op de proppen, in tegenstelling tot Fishburne. De Zweedse acteur Michael Nyqvist, bekend van de ‘Millennium’-reeks, speelt een van zijn laatste rollen als Hendrik Verwoerd, de staatsman die beschouwd wordt als de belangrijkste vormgever van het Apartheidsregime. Nyqvist doet hier een beetje denken aan Vladimir Poetin, niet in de laatste plaats doordat zijn accent meer lijkt op Russisch dan op Afrikaans; het contrast met zijn directe tegenspelers – de blanke politici worden vrijwel allemaal gespeeld door Zuid-Afrikaanse acteurs – is dan ook enorm.

‘Madiba’ doet hard zijn best om een compleet beeld te geven van het lange en roerige leven van Nelson Mandela. Als je puur kijkt naar het aanstippen van alle hoogte- en dieptepunten, dan is dat zeker gelukt. Maar van een film verwachten we natuurlijk meer dan een opsomming van de feiten. En de verwachtingen van een film over het leven van Nelson Mandela, een inspiratiebron van velen, liggen misschien nóg wel hoger. Kevin Hooks heeft zo veel hooi op zijn vork genomen in zijn streven om compleet te zijn, dat hij de diepgang uit zijn verhaal heeft getrokken. Laurence Fishburne mist het charisma om Mandela daadwerkelijk tot leven te wekken; we zien het allemaal wel gebeuren, maar we vóelen het niet. Voor een overzicht van de feiten is ‘Madiba’ een prima kennismaking met Mandela en de twintigste-eeuwse geschiedenis van Zuid-Afrika. Ben je wat beter op de hoogte, dan brengt deze miniserie weinig nieuws.

Patricia Smagge

Waardering: 3

DVD-release: 24 november 2017