Michael Jackson’s This Is It (2009)
Regie: Kenny Ortega | 100 minuten | muziek | Acteurs: Michael Jackson
De presentatie van de documentaire ‘This is It’ doet op meer dan één manier denken aan ‘The Blair Witch Project.’ Net als die low-budget horrorhit wordt ‘This is It’ voorafgegaan door de mededeling dat het hier in feite “found footage” betreft: oftewel incompleet, “gevonden” beeldmateriaal dat nooit bedoeld was om in deze vorm vertoond te worden. In beide gevallen gaat het om betrekkelijk rauw, vaak (schijnbaar) amateuristisch gefilmde gebeurtenissen, en voor beide films geldt dat de marketing en hype eromheen essentieel is voor het succes. Maar waar ‘The Blair Witch Project’ in feite een grote, goed uitgedachte grap was, is de dood van Michael Jackson dit natuurlijk geenszins. We zullen Jackson niet ineens bij award shows op magische wijze zien herrijzen om daar een prijs in ontvangst te nemen. Cynici zullen dan ook ongetwijfeld van mening zijn dat deze documentaire, die uit filmbeelden bestaat die bedoeld waren voor de privécollectie van Jackson zelf, niet veel meer is dan geldklopperij. Om, na alle documentaires en (her)uitgaven van de cd’s van de superster die de afgelopen maanden in de winkels verschenen, nog maar eens van zijn aanhoudende populariteit en de actualiteit van zijn dood, gebruik te maken. Toch zou dit een te simpele diskwalificatie zijn.
“Slechts twee weken in de bioscoop!” gilt de marketingcampagne, om alle fans en de belangstellenden maar naar de filmzalen te doen rennen, inspelend op de angst dat ze anders wat missen. Maar, hoewel het zeker allemaal wat subtieler en meer integer gepresenteerd zou kunnen worden en er natuurlijk duidelijk een financiële motivatie aanwezig is – er is immers veel geld in de concerten gestoken – is het te gemakkelijk om ‘This Is It’ af te doen als een smakeloos marketingproduct dat geen enkele waarde heeft in zichzelf. Nee, want als je de hype even wegdenkt en de film gewoon aangrijpt als een mogelijkheid om een uniek inkijkje te krijgen in de werkwijze van deze geniale superster; om een beeld te krijgen van hoe de uiteindelijke show had kunnen zijn; en om te kunnen zien wat hij daadwerkelijk nog in zich had, dan kun je niet anders dan erg blij zijn met de beslissing van de makers om deze beelden met het grote publiek te delen. Want als ‘This is It’ één ding duidelijk maakt, is dat MJ de superster zijn zang- en danskwaliteiten tot kort voor zijn dood nog volop bezat. Wanneer hij in de openbaarheid trad, was hij alleen te zien en horen als een verlegen mannetje met een zeurderig piepstemmetje, of tijdens één van zijn vele controversiële mediamomenten. Wie had gedacht dat hij echt nog de sterren van de hemel zou kunnen zingen en dansen? Want dat doet hij in ‘This is It’!
Hij wil zijn stem sparen, zegt hij regelmatig in de documentaire, maar toch horen we hem heel vaak zingen, vaker dan in menig ander concert dat hij in het verleden heeft gedaan. Vaak kwam het tijdens zijn tournees toch vaak neer op playbacksessies, wellicht vanwege de heftige dansnummers die het moeilijk maakten om goed bij stem te blijven. Wat dat betreft is ‘This Is It’ een verademing. ‘Wanna Be Startin’ Something’, waar hij mee begint, zingt hij slechts voor de helft mee, maar daarna wordt de kijker getrakteerd op verschillende pareltjes, waar de rillingen van over je rug lopen. Het prachtige a capella-intro op ‘The Way You Make Me Feel’, waarbij gebruik wordt gemaakt van een “oehoe”-sample uit een niet gebruikte track voor het “Bad”-album, had geen enkele Jacksonfan willen missen, en zijn zoetgevooisde stem doet het geweldig in de hogere regionen van “Human Nature.” Niet alles is even briljant, waarbij met name zijn Jackson 5-nummers wat moeilijk te verenigen blijken met de huidige stem of benadering van MJ, maar als hij zich dan weer ineens laat gaan voor de laatste, geïmproviseerde noten van “I Just Can’t Stop Loving You”, dan snap je weer wat hem toch zo goed maakte. De extase van het publiek bij de repetitie – dat bestaat uit een handjevol dansers – is meer dan begrijpelijk.
Maar ook dansen doet hij nog als de beste. Helaas doet hij nét geen moonwalk tijdens de instrumentale break op ‘Billie Jean’, maar daarnaast zit eigenlijk alles er nog in; en komt het er moeiteloos uit. We zien hem nonchalant – en kauwgom kauwend – wat danspasjes doornemen met de dansers, maar zelfs in deze informele setting en zonder de échte vuur en passie die bij een show komt kijken, is te zien hoe makkelijk het hem allemaal afgaat en hoe soepel en ritmisch hij toch eigenlijk is (gebleven). Ja, soms ziet het er inderdaad iets statischer uit, en hij is wel erg mager, maar de man heeft – of hád – het nog steeds. Naarmate de documentaire vordert wordt het echt duidelijk dat Michael Jackson geen grapje maakte toen hij zei dat het zijn grootste show ooit zou worden. Door zijn tragische dood is de wereld een ongetwijfeld grootse, magistrale show misgelopen. Gelukkig dat Ortega’s documentaire ‘This Is It’ nog als bewijs kan dienen.
Bart Rietvink
Waardering: 3.5
Bioscooprelease: 28 oktober 2009