Mildred Pierce (2011)

Regie: Todd Haynes | 365 minuten | drama | Acteurs: Kate Winslet, Evan Rachel Wood, Melissa Leo, Guy Pearce, James LeGros, Brian F. O’Byrne, Murphy Guyer, Mare Winningham, Marin Ireland, Diane Kagan, Miriam Shor, Halley Feiffer, Hope Davis, Robb Webb, Christopher Koron, Margaret Hall, Morgan Turner, Erwin Falcon, Elvy Yost, Laura Esterman, Quinn McColgan, Evan Thompson, Brenda Wehle, Ronald Guttman

Haar rol in de door Michael Curtiz geregisseerde film noir ‘Mildred Pierce’ uit 1945 was het onbetwiste hoogtepunt in de carrière van Hollywoodster Joan Crawford. Niet alleen won ze er haar enige Oscar mee, het betekende bovendien haar comeback als actrice. Daarvoor was ze namelijk al enige tijd bestempeld tot ‘box office poison’, wat voor de diva van weleer natuurlijk bijzonder pijnlijk was. Het tegendeel bleek echter waar, want ‘Mildred Pierce’ bleek zowel bij het publiek als bij de pers een daverend succes. De film was gebaseerd op de gelijknamige novelle van James M. Cain – die ook verantwoordelijk was voor andere verfilmde klassiekers als ‘The Postman Always Rings Twice’ en ‘Double Indemnity’, al was het verhaal flink herschreven om er een echte noir van te maken. De nadruk ligt dus, naast de relatie tussen moeder en dochter, op de lichte zeden van Mildred, die als gescheiden vrouw met meerdere mannen het bed deelt – voor die tijd een nogal dubieuze moraal waar zwaar aan getild werd. In opdracht van televisiezender HBO verwerkte regisseur Todd Haynes, onder meer bekend van het jaren-vijftig-zedendrama ‘Far from Heaven’  (2002), de roman van Cain tot een vijfdelige miniserie. Inspelend op de huidige economische situatie, die herinneringen oproept aan de Grote Depressie van begin jaren dertig, waarin het verhaal zich oorspronkelijk afspeelt, blijft Haynes – veel meer dan Curtiz – trouw aan het bronmateriaal.

Niemand minder dan Kate Winslet werd gestrikt voor de hoofdrol. We ontmoeten haar Mildred voor het eerst als ze in de keuken taarten staat te bakken, terwijl haar echtgenoot Bert (Brian F. O’Byrne) in de tuin gras aan het maaien is. Ze wonen in een typische Amerikaanse suburb, maken duidelijk deel uit van de middenklasse. Al snel blijkt dat Mildred weet dat Bert vreemdgaat en zonder aarzelen zet ze hem op straat, met als gevolg dat ze in haar eentje voor hun twee dochters Veda (Morgan Turner) en Ray (Quinn McColgan) moet opdraaien. En dat blijkt nog niet eenvoudig, zeker niet aangezien de oudste, Veda, het nogal hoog in de bol blijkt te hebben. Bovendien laat ze geen mogelijkheid onbenut om haar moeder neer te halen. De manier waarop Mildred hiermee omgaat is nogal halfhartig. Enerzijds is ze niet te beroerd haar dochter billenkoek te geven, anderzijds stopt ze het verwende nest wanneer ze maar kan flink in de watten. Om geld te verdienen, gaat Mildred op zoek naar een baan. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan als je uit de middenklasse komt, blijkt al snel. Uiteindelijk vindt ze werk als serveerster in een diner, waar ze het vak leert van de ervaren Ida (Mare Winningham). Tegen Veda vertelt ze niet dat ze met bedienen de kost verdient, bang om keihard uitgelachen te worden. Dat er iets ernstig scheef zit in de relatie tussen moeder en dochter, is nu niet meer te ontkennen.

Mildred is niet van plan om haar hele leven als serveerster te werken en besluit haar eigen restaurant te openen. Met wat hulp van Berts vroegere zakenpartner Wally (James LeGros), met wie ze zo nu en dan het bed deelt, weet ze haar droom waar te maken. Dan kruist de opportunistische playboy Monty Beragon (Guy Pearce) haar pad. Voor ze het weet is ze hopeloos verliefd op hem. Ook Veda is onder de indruk – Monty komt uit een rijke familie en leeft het luxe leventje dat ze zelf ook nastreeft – wat Mildred ook een goed gevoel geeft. Ze probeert iedereen in haar directe omgeving te ‘pleasen’ en Veda maar ook Monty maken daar dankbaar gebruik – of liever gezegd misbruik – van. Ze heeft letterlijk alles over om de goedkeuring van zowel haar dochter als haar geliefde te krijgen, dat ze niet in de gaten heeft dat ze haar met hard werken opgebouwde geluk langzaam maar zeker naar de verdoemenis helpt. Waarschuwingen van Wally, Ida en vriendin Lucy (Melissa Leo) slaat ze in de wind. De geniepige Veda wordt, hoe ouder ze wordt (in de laatste twee delen wordt de rol gespeeld door Evan Rachel Wood), steeds uitgekookter en meedogenlozer, terwijl Mildred maar niet in wil zien waar het misloopt tussen de twee.

De (mini-) series van HBO staan erom bekend dat er de tijd wordt genomen om een verhaal te vertellen. Dat is met ‘Mildred Pierce’  ook het geval. In bijna zes uur kun je dan ook veel vertellen, al blijken er desondanks toch wat ontbrekende schakels te zijn die het verhaal bij elkaar houden. Cruciaal is de moeder-dochterrelatie die hier de rode draad vormt. En laat dat nou net hetgeen zijn dat de meeste vragen oproept. Want waarom Mildred haar ondankbare en gemene dochter telkens toch de hand boven het hoofd blijft houden, wordt niet opgehelderd. Telkens blijft ze haar portemonnee maar trekken om dure pianolessen te bekostigen, terwijl allang duidelijk is dat Veda niet de virtuoze pianiste is die ze graag zou willen zijn. Doet ze dat allemaal om de liefde van haar dochter voor zich te winnen? Wie Veda in actie ziet, zou zeggen dat zo’n wicht al die moeite niet waard is. Maar deze Mildred heeft zeker een plaat voor haar hoofd? In vergelijking met de film van Curtiz uit 1945 – want of je nu wil of niet, als je beide versies gezien hebt ga je de twee onherroepelijk naast elkaar leggen – is de Mildred die de overigens prima acterende Winslet hier neerzet maar een voetveeg, die zich maar wat graag in de slachtofferrol lijkt te willen nestelen. De vrouw die Crawford op het witte doek bracht was veel strijdbaarder, stond veel sterker in haar schoenen en sprak derhalve ook meer tot de verbeelding. Een vrouw met ballen.

Dat deze Mildred minder uit de verf komt, is overigens niet de schuld van Winslet, die net als de gehele cast een uitstekende prestatie neerzet. Evan Rachel Wood is natuurlijk geweldig gecast als de gehaaide Veda die iedereen om haar vinger windt, maar ook de piepjonge Morgan Turner zet een geweldige prestatie neer. Ze is misschien minder uitgesproken gemeen, maar kan ondanks haar brave uitstraling zeer venijnig uit de hoek komen en het aura van een verwend prinsesje waardoor ze misschien nog wel angstaanjagender is dan Wood. De charmeur die Guy Pearce hier neerzet doet precies wat hij moet doen, maar verliest na verloopt van tijd sympathie, terwijl Brian F. O’Byrne als Bert onze goedkeuring juist wint naarmate de reeks vordert. Leo, Winningham en ook Hope Davis in een klein rolletje komen prima voor de dag, zoals je mag verwachten van dames van hun kaliber. Behalve het acteerwerk is ook de aankleding van deze miniserie prima in orde. Hayes doopte het Glendale van de jaren dertig in een stijlvol bad van pasteltinten en de sets werden tot in detail nauwkeurig nagebootst. De belangrijkste dissonant in deze verder prima productie is eigenlijk het scenario, dat te veel vragen oproept en absoluut wat economischer geschreven had kunnen worden. Nu zitten er in deze bijna zes uur durende miniserie genoeg momenten die feitelijk puur als sfeerschets bedoeld zijn en het verhaal alleen maar vertragen. Dan heeft Curtiz dat met zijn film noir uit 1945 toch wat beter aangepakt.

Patricia Smagge

‘Mildred Pierce’ verschijnt woensdag 15 augustus 2012 op DVD.