Old Joy (2006)
Regie: Kelly Reichardt | 76 minuten | drama | Acteurs: Daniel London, Will Oldham, Tanya Smith
“Het was een experiment,” zo omschrijft Kelly Reichardt haar productie ‘Old Joy’ in een krantenartikel van ‘The Oregionian’. De test van de Amerikaanse cineaste heeft prima uitgepakt: ze geeft interessant weer hoe twee vrienden na lange tijd weer in contact komen en hun vriendschap proberen op te pakken. Filmbeelden van een doodgewone mus, ondersteund door geluiden van een klankschaal kenmerken de start van ‘Old Joy’. Vervolgens zie je dat het personage Mark zich in de tuin bevindt en ogenschijnlijk zit te mediteren. De serene rust wordt abrupt verstoord door het akelige geluid van een blender. Zijn vrouw Tania maakt voor zichzelf een vruchtendrankje. Amper een paar minuten later klinkt telefoongerinkel. Tania brengt de mobiele telefoon naar haar echtgenoot. Het is Kurt, Marks oude maatje. Kurt wil graag met hem een bezoek brengen aan de heetwaterbron Bagby in Oregon en als vanouds met elkaar optrekken. Mark gaat in op zijn aanbod en de twee vertrekken tezamen met hond Lucy naar de natuur van Oregon… Acteur/singer-songwriter Will Oldman speelt Kurt zowel humorvol als ietwat meelijwekkend. Van de twee kompanen is Kurt degene die zich meer durft uit te spreken en meer aan het verleden lijkt vast te houden met zijn losbandige levensstijl. Eén van Oldmans sterkste momenten is als zijn personage bij het kampvuur loslippig wordt. Hij zet smakelijk een theorie uiteen over de principes van natuurkunde en geeft een visie op de vriendschap.
In tegenstelling tot Kurt toont Mark weinig emoties en lijkt door de tijd meer zijn vastgeroest in een alledaags bestaan door een drukke baan en zijn huwelijk. Acteur Daniel London toont, evenals collega Oldman interessante mimiek. Achter de blikken en de lichaamstaal van de beide heren gaat namelijk zoveel schuil waar je als kijker blijft gissen naar wat er in de hoofden van de personages omgaat. Een voorbeeld van zo’n scène is wanneer de vrienden hun kampeerplekje afbreken. En een leuke scène is wanneer Mark met moeite de irritatie tegenover Kurt weet te verbergen tijdens het bestellen van een ontbijt in een wegrestaurant.
Dat ‘Old Joy’ nauwelijks dialogen bevat, is allerminst storend. Reichardt laat het camerawerk van onder meer de prachtige oerbossen voor zich spreken in combinatie met omgevingsgeluiden zoals kwetterende vogels en kabbelend water. De film ademt een en al rust uit door de functionele stiltes, de natuurgeluiden en instrumentale soundtrack van de Amerikaanse alternatieve band Yo La Tengo. Met ‘Old Joy’ lijkt Reichardt te benadrukken dat je nooit de volledige controle hebt over hoe jouw leven evolueert. Alles is aan verandering onderhevig; of je het nu wil of niet.
‘Old Joy’ ontleent veel van haar kracht aan de mooie cinematografie. Zo reist de kijker door de toegepaste cameraperspectieven als het ware ‘echt’ mee met de twee vrienden. Er is onder andere vanaf de achterbank en vanuit de voorste passagierstoel van de stationwagon gefilmd. Hierdoor zie je de wegen en de bosrijke omgeving opdoemen alsof je zelf ook in Marks auto zit. Daarnaast brengt Reichardt de overgang van de bewoonde wereld naar het natuurgebied ook goed in beeld. Ze toont simpelweg de verschillende landschappen die de heren in de auto aan zich voorbij zien flitsen. Bij de terugreis wordt deze omschakeling extra versterkt doordat het duo in de avond weer huiswaarts gaan. Hierdoor komen de felle stadsverlichtingen en reclame uitingen nog indringender op je af en vormen een groot contrast met Marks en Kurts verblijf in het donkere en rustige bosgebied. Reichardt gebruikt geen kunstmatige trucs om ‘Old Joy’ aan te dikken. Ze gebruikt eenvoudige middelen om deze korte diepzinnige vertelling krachtig neer te zetten. Deze film oogt vrij simpel, maar heeft meer bezinning in zich dan je zou denken. ‘Old Joy’ is een aangename kennismaking voor wie het werk van de Amerikaanse cineaste Reichardt (‘Wendy and Lucy’) nog niet kent.
Ans Wijngaarden
Waardering: 3.5
Speciale vertoning: IFFR 2006
VOD-release: 7 april 2021 – 26 mei 2021 (IFFR Unleashed: 50/50)