Pinocchio (2022)

Recensie Pinocchio 2022 (Robert Zemeckis) CinemagazineRegie: Robert Zemeckis | minuten | avontuur, komedie | Originele stemmencast: Benjamin Evan Ainsworth, Joseph Gordon-Levitt, Lorraine Bracco, Keegan-Michael Key | Acteurs: Tom Hanks, Angus Wright, Cynthia Erivo, Sheila Atim, Jamie Demetriou, Giuseppe Battiston, Kyanne Lamaya, Jaquita Ta’le, Lewin Lloyd, Luke Evans

Wat is er toch aan de hand bij Disney? Sinds de befaamde studio besloot dat het nodig was om live action-versies te maken van zijn geliefde animatieklassiekers, worden we ineens geconfronteerd met films van inferieure kwaliteit. De reputatie die Walt Disney vanaf 1937 (!) zorgvuldig opbouwde met tijdloze, revolutionaire en stijlvolle animatiefilms, wordt zo in rap tempo verkwanseld. Zonde! Het nieuwste ‘slachtoffer’ van die nodeloze vernieuwingsdrang is ‘Pinocchio’, het verhaal over de houten pop die ervan droomt een écht jongetje te worden, maar daarvoor wel moet laten zien dat hij de juiste keuzes weet te maken in het leven. Het oorspronkelijke verhaal werd in de negentiende eeuw door de Italiaanse schrijver Carlo Collodi opgetekend als een grimmig sprookje, dat kinderen moest wijsmaken dat ze zich maar beter konden gedragen, omdat het anders vast niet goed met ze zou aflopen. Walt Disney nam Collodi’s verhaal als basis, maar herschreef het een en ander voor zijn klassieke animatiefilm uit 1940. De moraal bleef overeind, maar de boodschap werd op een warmere en lievere wijze overgebracht, wat maakte dat ‘Pinocchio’ al ruim tachtig jaar een geliefde animatiefilm is.

Waarom zou je als Disney zijnde je eigen succesfilm willen heruitvinden? Dat kun je alleen verantwoorden als je er een compleet nieuwe draai aan geeft. Bijvoorbeeld door terug te gaan naar de basis – die van Collodi wel te verstaan – en een film te maken die duisterder van toon is dan de versie uit 1940. Zoals Matteo Garrone in 2019 deed met zijn ‘Pinocchio’, of zoals Guillermo Del Toro van plan is met de stop-motion rond de houten pop die later dit jaar zal uitkomen. Maar het enige nieuwe dat Disney toevoegt, naast een enkele vluchtige grap die voor herkenning moet zorgen bij jonge kijkers en een sympathieke poppenspeelster (Kyanne Lamaya), zijn de nieuwe CG-animatietechnieken die zijn toegepast. Verder is ‘Pinocchio’ (2022) een blauwdruk van Disneys eigen eerste versie. Op het einde na dan, waar gek genoeg wél een andere keuze gemaakt werd. De laatste kans om de film nog enige vorm van magie of verwondering mee te geven is daarmee verkeken.

Als je weet dat Robert Zemeckis de man is die op de regisseursstoel heeft plaatsgenomen voor ‘Pinocchio’, weet je ook dat het dan twee kanten op kan. Zemeckis heeft fantastische dingen gedaan met visuele effecten en revolutionaire films gemaakt als de ‘Back to the Future’-trilogie, ‘Who Framed Roger Rabbit?’ (1988) en ‘Forrest Gump’ (1994). Maar het gaat even vaak compleet mis en dan rollen er visuele gedrochten als ‘The Polar Express’ (2004) en ‘Beowulf’ (2007) uit zijn koker. Hit or miss dus. In het geval van ‘Pinocchio’ is het helaas meer miss dan hit.

Het begint nog zo veelbelovend: in de intro trakteert Jiminy Crickett (Joseph Gordon-Levitt) ons op de klassieker ‘When You Wish Upon a Star’, waarna hij ons meeneemt naar de klokkenmakerij van Geppetto (Tom Hanks met grote grijze pruik, dito snor en slordig accent). Zijn huisje is, met al zijn details en authentieke sfeer, een van de spaarzame hoogtepunten van deze film. Hier vinden we bovendien de meest creatieve ingeving die de makers hebben gehad: de wand in de werkplaats hangt vol met antieke koekoeksklokken, met elk weer andere Disney-figuren die de tijd aangeven. Geppetto’s laatste houtsnijwerk is een levensechte marionet, gemodelleerd naar zijn overleden zoontje. Hij zou willen dat de pop tot leven kon komen, zodat hij niet meer zo eenzaam is. ’s Nachts duikt de Blauwe Fee (Cynthia Erivo) op om die wens te laten uitkomen. Maar voordat Pinocchio een écht jongetje wordt, moet hij eerst laten zien dat hij gehoorzaam en deugdelijk is. Daarom verandert ze hem eerst in een levende houten pop en wijst Jiminy Crickett aan om als zijn geweten te fungeren.

Het verhaal is natuurlijk bekend. Als Geppetto Pinocchio de volgende ochtend op pad stuurt om naar school te gaan, loopt het gelijk al mis. Want er zijn velen die misbruik van zijn naïviteit willen maken, zoals de snode vos Honest John (Keegan Michael-Key) die hem wijsmaakt dat hij beroemd moet worden, maar hem stiekem voor veel geld aan kermisbaas Stromboli (een nogal karikaturale Giuseppe Battiston) wil verkopen. Die nadruk die gelegd wordt op beroemd zijn is een – iets te – vette knipoog naar de Insta-fame cultuur waarmee de jeugd van vandaag opgroeit. Iets subtieler had ook wel gemogen. Bij Stromboli ontdekt Pinocchio dat er ook vriendelijke mensen zijn, zoals poppenspeelster Fabiana (Kyanna Lamaya), maar welke kant schrijvers Zemeckis en Chris Weitz met haar op willen is niet duidelijk. Dus neemt de film al snel weer het bekende pad: Pinocchio belandt in de handen van de charismatische Coachman (Luke Evans), die hem naar Pleasure Island meeneemt, waar allerlei nare dingen gebeuren met ondeugende kinderen. Hier schiet de toch al niet al te beste CGI compleet uit de bocht, waardoor de scènes niet alleen weinig indruk maken maar vooral erg lelijk zijn.

Waarom topacteurs als Hanks, Gordon-Levitt en Evans zich leenden voor dit project, geen idee (hoewel, Hanks maakte al vele films samen met Zemeckis, dus van zijn kant zal het ongetwijfeld een vriendendienst zijn geweest). Ze staan er niet bepaald op hun gunstigst op, ook al doen ze hun stinkende best er wat van te maken. Bij een remake als deze blijf je ofwel dichtbij het origineel zonder het respect te verliezen voor het bronmateriaal – maar dan is jouw film in feite overbodig – óf je maakt er een compleet eigen film van. Wat Zemeckis hier aflevert is een allegaartje waar niemand op zit te wachten. Waarbij hij keuzes maakt die onlogisch zijn (waarom is voor Pinocchio een meer klassieke tekenstijl gekozen dan voor de andere dierlijke personages? Waarom is gekozen om uitgerekend het einde aan te passen?) en die voor Disney-puristen die sowieso al sceptisch zijn over live-action remakes, een doodzonde zijn. De film die Walt Disney in 1940 maakte is perfect zoals hij is. Jongere generaties hoef je echt geen modernere film voor te schotelen omdat de tijden veranderd zijn. Voed ze gewoon goed op en leer ze de tijdloze Disney-klassiekers te waarderen!

Patricia Smagge

Waardering: 2

VOD-release: 8 september 2022 (Disney +)