Tea with the Dames – Nothing Like a Dame (2018)

Regie: Roger Michell | 82 minuten | documentaire | Met: Eileen Atkins, Judi Dench, Joan Plowright, Maggie Smith

Vier hoogbejaarde dames nippen op een zonnige middag in een typisch Engelse tuin aan een kopje thee. Ze kwebbelen wat, blikken terug op hun lange levens en roddelen over anderen. Dat klinkt niet als een heel spannende film. Maar wat als je beseft dat dit niet zomaar vier oude besjes zijn, maar vier van de meest gerenommeerde Britse actrices van de twintigste eeuw. Vrouwen die geridderd werden door Koningin Elizabeth II, theaters naar zich vernoemd kregen en wier schouwen de enorme lading aan acteerprijzen niet al jarenlang niet meer aankunnen. Dame Maggie Smith (1934), Dame Judi Dench (1934), Dame Joan Plowright (1929) en Dame Eileen Atkins (1934) – want over dat illustere gezelschap hebben we het – zijn al vanaf de vroegste jaren van hun carrières met elkaar bevriend en komen jaarlijks samen op het landgoed waar Plowright jarenlang samenleefde met Laurence OIivier, om bij te praten en hun vriendschap te vieren. Normaal zijn daar geen camera’s bij, maar voor Roger Michell (onder meer bekend van de speelfilms ‘Notting Hill’, 1999 en ‘Venus’, 2006) maakten ze een uitzondering.

In de documentaire ‘Tea with the Dames’ (2018) – die oorspronkelijk de titel ‘Nothing But A Dame’ meekreeg – blikken Smith, Dench, Plowright en Atkins terug op hun imposante acteerloopbanen. Op Plowright na, die in 2014 officieel een punt achter haar carrière zette nadat ze blind was geworden, zijn de vrouwen nog altijd actief. Ze halen herinneringen op over hun beginjaren in het theater, waar ze hun vuurdoop hadden in stukken van Shakespeare. Uiteraard blijven ook de tegenspelers niet onbesproken. Vooral Plowrights echtgenoot Olivier, met wie ze allemaal hebben samengewerkt en die nogal intimiderend overkwam op de dames, is een dankbaar onderwerp van gesprek. Tussen de actrices onderling is er behalve vriendschap ook de nodige concurrentie en er worden hier en daar wat plaagstootjes uitgedeeld. Zo zou Dench er met alle goede rollen vandoor gaan en is ze de enige zonder gehoorapparaat. Smith heeft zo’n heerlijke droogkomische dictie en toon dat je geregeld twijfelt of ze nou acteert of zichzelf is. Grapjes worden er volop gemaakt – bijvoorbeeld over voormalige echtgenoten (de vrouwen zijn inmiddels alle vier weduwe en op Dench na zijn ze allen meer dan eens in het huwelijksbootje gestapt) – maar er is ook een serieuze ondertoon.

Want of ze het nou willen of niet, het einde van een tijdperk is in zicht. Al dat terugblikken is leuk, maar onderstreept ook nog maar eens dat de roem, het succes, het leven vergankelijk is. Smith, Dench, Plowright en Atkins worden nog altijd alom gerespecteerd en zeker de eerste twee hebben nog genoeg werk. Ze lachen erom, maar de melancholie is merkbaar. Net als de eenzaamheid trouwens. Via korte flarden van toneel- en filmrollen uit een ver verleden wordt het gevoel van nostalgie nog verder onderstreept. Ze confronteren de kijker met de sterfelijkheid van dit viertal grootheden. Want hoe veel onderscheidingen, filmprijzen en eretitels je ook op je naam hebt staan, de dood slaat straks onverbiddelijk toe. En dat besef is bij deze dames maar al te sterk. Wellicht dat ze zich daarom zo vastklampen aan hun vak, dat hen zo veel gegeven heeft en dat een wezenlijk onderdeel uitmaakt van hun identiteit.

De legendarische actrices spreken in ‘Tea with the Dames’ vrijuit over hun carrières, waar ze tegenaan zijn gelopen en wat ze het moeilijkst vinden aan hun werk. Dat maakt deze documentaire zeer interessant voor studenten aan de Toneelacademie en iedereen die vakmatig van deze acteergiganten kan leren. Maar dit unieke kijkje achter de schermen is ook heel vermakelijk voor de pure liefhebber. Want of ze nu acteren, hun verhaal enigszins aandikken of gewoon zichzelf zijn, de vrouwen zijn zich bewust van Michells camera en maken daar handig gebruik van. ‘Tea with the Dames’ is een uniek kijkje achter de schermen, in de levens van vier bijzondere vrouwen die in de nadagen van hun leven vol humor en weemoed terugblikken op hun imposante carrières.

Patricia Smagge

Waardering: 4

Bioscooprelease: 21 februari 2019
DVD-release: 9 juli 2019