The Best Years of Our Lives (1946)

Regie: William Wyler | 172 minuten | drama, oorlog, romantiek | Acteurs: Myrna Loy, Fredric March, Dana Andrews, Teresa Wright, Virginia Mayo, Cathy O’Donnell, Hoagy Carmichael, Harold Russell, Gladys George, Roman Bohnen, Ray Collins, Minna Gombell, Walter Baldwin, Steve Cochran, Dorothy Adams, Don Beddoe, Marlene Aames, Charles Halton, Ray Teal, Howland Chamberlain, Dean White, Erskine Sanford, Michael Hall, Victor Cutler, James Ames, Carol Andrews, Mary Arden, Al Bridge, Harry Cheshire, Sidney Clute, Joyce Compton, Tom Dugan    

In 1946 was de Tweede Wereldoorlog weliswaar achter de rug, maar de strijd liet diepe wonden na en het duurde jaren voor deze weer een beetje geheeld waren. Vooral de jongens en mannen die als soldaten naar het front waren gestuurd waren getekend voor het leven. Sommigen letterlijk, doordat ze bijvoorbeeld ledematen of andere lichaamsdelen waren kwijtgeraakt, anderen figuurlijk. Zij moesten de gruwelen van de oorlog op de een of andere manier van zich zien af te schudden en de draad van het gewone leven weer oppakken. Eenvoudig is dat niet in een omgeving waar niemand weet wat je precies hebt moeten doorstaan. Regisseur William Wyler, die zelf had gediend in de oorlog, wilde de sentimenten die halverwege de jaren veertig leefden in een film tot uiting brengen en vond in de novelle ‘Glory for Me’ van MacKinlay Kantor een ideaal script. Robert E. Sherwood verwerkte de roman tot een filmscenario getiteld ‘The Best Years of Our Lives’ (1946). Dat het script de Amerikanen in het hart raakte, bleek wel uit het grote succes dat de film had. De acht Oscars die de film in de wacht sleepte vormde de kers op de taart.

‘The Best Years of Our Lives’ volgt een drietal soldaten die na het einde van de oorlog weer naar hun thuisstad Boone City gaan. De jonge matroos Homer Parrish (Harold Russell) ziet uit naar het weerzien met zijn verloofde Wendy (Cathy O’Donnell), maar is bang dat zij hem niet meer moet nu hij zijn beide handen verloren is in het strijdgeweld en voort moet leven met twee haken. Hoewel Wendy dolblij is hem te zien, houdt Homer zich afzijdig. Liever glipt hij de kroeg van zijn oom (Hoagy Carmichael) in, om bij te praten met oorlogsmakkers Al Stephenson (Fredric March) en Fred Derry (Dana Andrews). Waar Homers oorlogslittekens zichtbaar zijn, hebben zij zo hun eigen problemen. Al, getrouwd met Milly (Myrna Loy) en vader van twee tieners, komt thuis in een warm nest maar heeft moeite met het feit dat hij een belangrijk deel van de jeugd van zijn kinderen gemist heeft. Zijn dochter Peggy (Teresa Wright) is inmiddels volwassen zonder dat hij dat proces meegemaakt heeft. Het maakt hem rusteloos en ongemakkelijk. Fred is naarstig op zoek naar zijn vrouw Marie (Virginia Mayo), maar zij blijkt hem allang vergeten te zijn. Daarnaast is het voor hem niet eenvoudig om zijn oude baantje als winkelmedewerker weer op te pakken. De drie mannen proberen ieder op hun eigen manier hun draai in het leven weer te vinden.

Gewone mensen in hun simpele, vertrouwde omgeving – daar gaat ‘The Best Years of Our Lives’ over. Maar dit zijn mensen die drie jaar zijn weggeweest en in die periode geconfronteerd werden met heftige, schokkende en onvergetelijke ervaringen. Hun terugkomst thuis hebben ze al die tijd geïdealiseerd. Nooit stonden ze erbij stil dat het ook allemaal wel eens tegen zou kunnen vallen om weer thuis te zijn. Ze zijn hun doel kwijt, vallen in een zwart gat. Achterblijvers zijn verder gegaan met hun leven, waardoor er een kloof is ontstaan. Alledaagse baantjes lijken geen enkel nut meer te hebben. ‘Last year it was kill Japs. This year, it’s make money’, merkt Al op. What’s the point? Net als Homer en Fred worstelt hij met zijn emoties. Fred stortte zich enkele dagen voor hij naar het front vertrok halsoverkop in een huwelijk, maar nu hij zijn vrouw echt leert kennen blijken ze totaal niet bij elkaar te passen. Homer voelt zich op zijn beurt onzeker over zijn handicap. Hoewel hij met open armen ontvangen wordt door zowel zijn familie als zijn vriendin, kruipt hij in zijn schulp. Deze drie mannen moeten een en ander eerst voor zichzelf op een rijtje zetten. Het zijn volkomen logische bespiegelingen die deze film maakt en daarom sluit je de personages in het hart.

Regisseur William Wyler wilde zijn film zo sober mogelijk houden. De sets werden dan ook bewust bescheiden gehouden en de garderobe van de acteurs is verre van glamoureus. Dat de film er toch uitziet om door een ringetje te halen, komt vooral op het conto van de legendarische cinematograaf Greeg Toland, die eerder verantwoordelijk was voor ‘Citizen Kane’ (1940). Perfectionist William Wyler zorgde met vele mooie shots voor de puntjes op de i. De beslommeringen van de drie hoofdrolspelers hebben een episodisch karakter en worden iets te lang doorgetrokken (de film duurt bijna drie uur), maar dankzij uitstekend acteerwerk van de aansprekende cast vliegt de tijd moeiteloos aan je voorbij. Met name het illustere duo March/Loy is op dreef; het publiek wordt direct om de vinger gewonden. Maar ook Dana Andrews en Teresa Wright pakken de kijker in met innemende performances. Jammer dat de rol die Virginia Mayo speelt zo matig is uitgewerkt.

Opmerkelijk is de prestatie van Harold Russell, een oorlogsveteraan zonder acteerervaring die door Wyler werd uitgekozen voor een van de hoofdrollen. Hoewel hij een stuk minder naturel speelt dan zijn tegenspelers, brengt hij het er prima van af. Wie beseft dat deze man in feite zijn eigen leven naspeelt, krijgt alleen maar meer bewondering voor hem. Vooral het moment waarop hij zijn verloofde hem laat helpen zijn haken af te doen voor het slapen gaan is ontroerend. Russell werd niet alleen bekroond met de Oscar voor beste mannelijke bijrol, maar kreeg tevens een speciale ere-Oscar omdat hij andere veteranen hoop en moed gaf met zijn optreden. Ook March (hoofdrol), regie, montage, script en score werden bekroond. ‘The Best Years of Our Lives’ werd bovendien uitgeroepen tot de beste film van 1946. Natuurlijk liftte de film mee op de sentimenten die toen heersten. Maar ook al die jaren later spreekt dit sterke staaltje Hollywooddrama nog altijd tot de verbeelding. Groots en meeslepend!

Patricia Smagge

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 30 januari 1948