The Comedy of Terrors (1963)

Regie: Jacques Tourneur | 84 minuten | horror, komedie | Acteurs: Vincent Price, Peter Lorre, Boris Karloff, Joyce Jameson, Joe E. Brown, Beverly Powers, Basil Rathbone, Alan DeWitt, Buddy Mason, Douglas Williams, Linda Rogers, Luree Holmes, Orangey

Deze ‘Comedy of Terrors’ is van de hand van Jacques Tourneur die meerdere horrorfilms verdienstelijk heeft geregisseerd. Hier gaat het om de begrafenisondernemer Waldo Trumbull die met zijn collega Felix Gillie besluit zijn inkomsten te vergroten door hun klandizie uit te breiden. Dit doen zij door het vertrek van hun klanten naar de andere wereld wat te bespoedigen. Prima duistere en morbide uitgangspunten voor een horrorfilm.

De openingsscènes zijn wat dat betreft veelbelovend genoeg. Een begrafenis, tal van grafstenen, dikke en bijna tastbare mistnevels, kale bomen, schemering… het is alles een duistere sfeer dat de klok slaat. Daarna valt echter ook direct de luchtigheid op aan de daaropvolgende beelden wanneer de treurende nabestaanden de begraafplaats hebben verlaten: de toch wel van enigszins gehuichelde meelevendheid doortrokken gezichtsuitdrukkingen van de begrafenisondernemers, de beelden van de overledene die zonder kist in de grond wordt gegooid, de vrolijke deuntjes die dit begeleiden, de daaropvolgende stijf uitgestreken gezichten van de begrafenisondernemers die als vanzelfsprekend op een dergelijke manier te werk gaan… Het geeft er al snel een humoristische tintje aan. Dit wordt nog eens versterkt en benadrukt door de daaropvolgende beelden van het huiselijk leven van begrafenisondernemer Waldo waar tussen hem en zijn gezinsleden de onderlinge hatelijkheden en beledigingen zonder ophouden over en weer geslingerd worden. Het is duidelijk: het gaat hier om een horrorkomedie.

Van enige daadwerkelijke horror is feitelijk weinig sprake. Al wordt het een en ander wel vrij expliciet in beeld gebracht wanneer Waldo en Felix hun slachtoffers maken. Iemand die met een hamer knockout wordt gemept, een slachtoffer dat wordt neergeschoten en een ander dat schijnbaar wordt gewurgd… het zijn qua potentieel horrorgehalte toch niet de allerminste taferelen die in het leven worden geroepen Maar de horror die er ook maar in het minst vanuit zou kunnen gaan wordt teniet gedaan door de humor die in dezelfde situatie overheersend aanwezig is. Het werkt daadwerkelijk op de lachspieren. Evenals de uitgangspunten in deze film enigszins morbide wellicht, maar wel een kwalitatieve aanduiding vormend aangaande het vakmanschap waarmee regisseur Tourneur qua humor zijn film en de situaties daarin heeft vormgegeven. Hij heeft daarbij niet al teveel gebruik gemaakt van speciale effecten of bloederigheid ingepast. Dat heeft deze film ook niet nodig.

De humoristische insteek komt ook op meerdere manieren meestentijds geslaagd naar voren. Visuele grappen niet alleen in de situaties dat Waldo en Felix hun onwillige klantjes hardhandig om zeep proberen te helpen maar ook in de capriolen die ze moeten uithalen om zich toegang tot het huis van hun slachtoffers te verschaffen, de nabestaanden die niet in het minst verbaasd zijn wanneer Waldo en Felix als geroepen voor de deur staan, Waldo’s meelevend gehuichel bij de nabestaanden van zijn slachtoffers, de situaties die ontstaan door het luide gezang van Waldo’s vrouw Amaryllis, de reacties van de huiskat op het een en ander… het komt op geslaagd humoristisch vormgegeven wijze voorbij. Evenals de verbale humor in tal van opmerkingen, beledigingen en dialogen. Met als meest sprekende voorbeelden Waldo’s opmerking wanneer een beoogde klant niet geneigd is mee te werken aan Waldo’s snode plannen ‘…I’ve never had such an uncooperative customer in my whole life…’. En wanneer Waldo als door een hemels licht beschenen verzucht ‘… is there no morality left in this world…’ bij de ontdekking dat de weduwe van een van zijn slachtoffers zonder te betalen met de noorderzon is vertrokken. Het is, naast de humor die er op zich al in zit, ook de droogheid waarmee de diverse al dan niet cynische, sarcastische en beledigende opmerkingen gemaakt worden die op de lachspieren werkt. Meer dan genoeg om de lichte meligheid die her en der enigszins aanwezig is zonder meer voor lief te nemen.

Het acteerwerk is verdienstelijk overtrokken, dit is met de bekende namen die meespelen vanuit kwalitatief oogpunt ook te verwachten. De meest prominente personages Waldo en Felix worden vormgegeven door Vincent Price en Peter Lorre. Price is te zien als de zich naar de buitenwereld als vroom en medelevend voordoende, maar ondertussen maar al te gretig en scrupuleus te werk gaande begrafenisondernemer Waldo. Hij weet in zijn optreden gebruik te maken van zijn in vele films aanwezige schurkachtige uitstraling om de humor in zijn optreden nog eens te vergroten. Evenzeer verdienstelijk werk van Peter Lorre als Waldo’s collega Felix die al door even weinig gewetensbezwaren wordt geplaagd als Waldo zelf. Naast de humor die ook Lorre in zijn optreden legt is het vooral ook de combinatie van Price en Lorre die goed blijkt te werken. Daarnaast op zich degelijk ondersteunend werk van Boris Karloff met helaas te weinig schermtijd en een niet al teveel uit de verf komend optreden als Waldo’s schoonvader Amos. Eveneens goed werk van Joyce Jameson als Waldo’s over haar misgelopen zangcarrière klagende vrouw Amaryllis die de diverse begrafenissen met haar gegalm op weet te vrolijken. Vakkundig uitbundig werk verder van Basil Rathbone als Waldo’s huisbaas John F. Black, van dien aard dat daadwerkelijke geloofwaardigheid niet al teveel aanwezig is. Evenals er aangaande zowel het acteerwerk van de overige castleden als de optredende situaties maar weinig serieus te nemen in Tourneurs film. Humor staat onder alle omstandigheden voorop en de duidelijke lol die de castleden in hun werk hebben draagt eens te meer bij aan het entertainment dat deze film wat dat betreft biedt.

Het maakt ‘The Comedy of Terrors’ tot een geslaagde horrorkomedie; een film die qua daadwerkelijke horror weinig, maar qua horrorgeoriënteerde humor des te meer te bieden heeft. Afgezien daarvan is het sowieso al leuk om de diverse horroriconen gezamenlijk in een humoristische productie als dit te zien optreden. Een van de betere horrorkomedies van de jaren 60 en een die door de liefhebbers van het genre niet gemist mag worden.

Frans Buitendijk