The King (2017)

Regie: Eugene Jarecki | 107 minuten | documentaire | Met: Alec Baldwin, Tony Brown, James Carville, Rosanne Cash, Chuck D, Maggie Clifford, Lana Del Rey, Radney Foster, Patricia Gaines, Mary Gauthier, Emmylou Harris, Ethan Hawke, John Hiatt, George Klein, Ashton Kutcher, Greil Marcus, Justin Merrick, Mike Myers, Dale Rushing, Jerry Schilling, Earlice Taylor, Immortal Technique, Linda Thompson, M. Ward, Leo Bud Welch, Kat Wright

‘The King’ is niet alleen qua lengte (1h48m) een ambitieuze documentaire. Verschillende problemen van het huidige Amerika, zoals daar zijn de teloorgang van The American Dream, de kloof tussen rijk en arm en blank en zwart, worden in verband gebracht met de Amerikaanse entertainmentcultuur en meer specifiek de figuur Elvis Presley, waarschijnlijk de beroemdste mens ooit en nog steeds tot de verbeelding sprekend.

Eugene Jarecki interviewt bekende Elvis-fans als John Hiatt, Alec Baldwin en Mike Myers in een Rolls Royce die van The King is geweest, en doet zijdelings onderzoek naar de biotoop van Elvis, geboren in het landelijke Tupelo, Mississippi en later opererend vanuit Memphis, Tennessee. Dat laatste is het meest tot de verbeelding sprekend, omdat: ja, het platteland gaat achteruit, racisme is er nog steeds in het Zuiden. Al is een tot tranen geroerde Hiatt in de Rolls van Elvis zeker de moeite waard.

Ook interessant is de bevinding dat Elvis nooit zo beroemd zou zijn geworden als Amerika niet zo’n imperialistisch wereldrijk was geweest. Tot zover Den Haag. De link tussen muziek en maatschappij is een kunstmatige, en dat komt het meest tot uitdrukking in de figuur van Chuck D, rapper van Public Enemy. Die weet mooi bloot te leggen dat de Amerikaanse Leitkultur door en door wit is en doodsbang voor alles wat een ander kleurtje heeft, maar wat de ‘racist motherfucker’ Elvis daar voor schuld aan heeft is de vraag.

Wanneer Elvis door Jarecki als metafoor voor Amerika wordt gebruikt, komt dat over als gezocht. Rock-‘n-roll zorgde voor een culturele revolutie, ook in het gesegregeerde Zuiden, maar dat was eerder een ontwikkeling ten goede dan ten kwade. En Elvis speelde daarin geen politieke rol, al wordt wel eens gezegd dat zijn voornaam ‘zwart’ is en daardoor emancipatoir van karakter. ‘What do you think I am doing with this movie?’, vraagt Jarecki aan een ‘local’. ‘I don’t know what the hell you are doing … and that’s scary’, antwoordt die. Mooie beelden, dat wel.

Jan-Kees Verschuure

Waardering: 2.5

Bioscooprelease: 8 november 2018
DVD-release: 5 april 2019