The Miracle of Morgan’s Creek (1943)

Regie: Preston Sturges | 98 minuten | komedie, romantiek, oorlog | Acteurs: Eddie Bracken, Betty Hutton, Diana Lynn, William Demarest, Porter Hall, Emory Parnell, Al Bridge, Julius Tannen, Victor Potel, Brian Donlevy, Akim Tamiroff, Chester Conklin, Jimmy Conlin, Eddie Hall, J. Farrell MacDonald, Frank Moran, Almira Sessions

In 1944 naderde de Tweede Wereldoorlog haar bloederige einde, maar de geallieerden moesten nog alles uit de kast halen om de overwinning binnen te halen. Iedereen moest zijn steentje bijdragen. Voedsel werd gerantsoeneerd, besparingen werden doorgevoerd en de soldaten werden uitgewuifd. Het leven bleef echter gewoon doorgaan. Films werden nog altijd gemaakt en frequent in dienst gesteld voor de oorlogsinspanning. Ook Preston Sturges, een toneelschrijver die regisseur werd, hielp waar hij kon. De man was één van de grootste filmmakers in de jaren 40 en herdefinieerde het toenmalige genre van de komedie. Zijn stijl om verschillende vormen van humor samen te bundelen, met een sausje van maatschappelijke kritiek, leverde hem later erkenning op bij grote namen. Het was dus geen totale verrassing, dat ook hij een film zou maken over de oorlog. Zo verscheen de Oscargenomineerde waanzinnig gestoorde screwball komedie ‘The Miracle of Morgan’s Creek’ op het grote scherm in 1944.

Terwijl op het Europese continent de Tweede Wereldoorlog volop wordt uitgevochten, maken de Amerikaanse troepen zich klaar om overzee te gaan. Zelfs in het kleine en insignificante dorpje Morgan’s Creek worden de effecten van de oorlog gevoeld, maar niet op de manier dat je zou denken. De jonge troepen zullen ten strijde trekken, maar voor ze dat doen, krijgen ze nog een groot afscheidsfeest. De knappe en jonge Trudy Kockenlocker, de dochter van de strenge en luidruchtige politiesheriff, Edmund Kockenlocker (William Demarest), wordt meegevraagd om te gaan dansen. Haar vader denkt er echter anders over en verbiedt Trudy om te gaan. Ze blijft niet bij de pakken neer zitten en bedenkt een plan. De ietwat naïeve en schichtige Norval Jones (Eddie Bracken) is tot over zijn oren verliefd op Trudy. Hij zou alles voor haar doen. Het is dus geen verrassing dat hij halsoverkop vertrekt, wanneer hij door haar wordt gebeld om samen naar de film te gaan. Norval, geenszins de prins op het witte paard, staat vliegensvlug aan haar deur. De twee vertrekken en vlak voor de vertoning vertelt Trudy haar ware intenties. De alcoholgevulde avond vliegt zo voorbij, maar de gevolgen blijven lang hangen. Trudy, zonder dat ze zich er iets van herinnert, is namelijk die avond getrouwd en zwanger geraakt. Daar stopt het niet, want ze weet niet meer wie de soldaat in kwestie is. Samen met haar pientere zus Emma (Diana Lynn) tracht ze een oplossing te zoeken voor dit ongemak, en arme Norval speelt een grotere rol dan hij zou willen.

Zoals wel vaker bij Sturges zijn werk, zijn de verhalen absurd. Ze ontsporen bijna naarmate de film vordert, maar blijven net op de rails zitten, zodat het nooit totale waanzin wordt. Bij ‘The Miracle of Morgan’s Creek’ dreigt de complete ontsporing echter meerdere keren, zeker tegen het einde aan. Het voelt bij momenten alsof er geen controle meer is over het verhaal en de kijker wordt meegezogen in een rare droom/nachtmerrie. De titel verwijst naar het einde, wanneer Trudy bevalt van een zesling, en heel de wereld in shock is. Alsof dat nog niet gek genoeg is, worden ook Hitler en Mussolini er nog bij betrokken. Zij zijn even verbouwereerd door het nieuws van de zesling als de kijker, wanneer de twee dictators plots in beeld komen. Zo beslist de Italiaanse fascist om af te treden en eist de Duitse dictator een hertelling. Normaal gezien zijn zulke over de top scenes een randgeval, maar Sturges kent zijn metier als geen ander en geraakt er absoluut mee weg. Het komische genie laat namelijk de film geleidelijk aan gekker en gekker worden. Je glijdt als kijker mee in de manie, zonder dat je het eigenlijk door hebt. Want voor dat je het weet, staan twee van ‘s werelds ergste dictators voor je neus. Sturges is absoluut one of a kind.

Waar de film vooral punten scoort, is op het gebied van fysieke komedie, maar beduidend minder op vocale komedie. Betty Hutton krijgt zelden de kans om te schitteren, omdat haar personage in een fase van constante paniek zit. Ze heeft niet zo zeer angst voor de zwangerschap, maar eerder dat haar vader dit nieuws krijgt te horen. Hierdoor wordt haar personage frequent gereduceerd tot een nogal hulpeloze deerne, die gered moet worden door een malloot. Eddie Bracken speelt dan weer zo een zenuwachtige stressbal, dat het met momenten irritant wordt. Norval is in feite de gedroomde antiheld. Hij panikeert voor het kleinste, omwille van zijn hoge bloeddruk, waardoor hij om de zoveel tijd ‘SPOTS’ roept, dat je als kijker zelf zenuwachtig wordt. Sommigen halen hier plezier uit, anderen dan weer niet. Doordat hij alles eruit blabbert, landen sommige grappen niet of worden ze altijd repetitief. Zowel Trudy als Norval blijven dus hetzelfde. Zij vindt maar geen oplossing, hij panikeert maar. De onverwachte evolutie komt van de vaderfiguur, Edmund. William Demarest vindt de juiste verhouding tussen vocale en fysieke humor voor zijn personage. Zowel zijn Chaplinesque bewegingen als zijn gevatte opmerkingen zijn goed. Nadat hij het nieuws van de baby toch te horen krijgt, verandert hij in een lieve charmante man, die uiteindelijk gewoon het beste voor zijn dochter wil.

Hoewel ‘The Miracle of Morgan’s Creek’ zeker sterke momenten kent en een zeer originele plot heeft, is het niet Sturges’ sterkste werk. De komische balans zit niet helemaal snor, zoals in bijvoorbeeld ‘Sullivan’s Travels’. Het gaat soms iets meer richting pure slapstick, dan naar slimme doordachte komedie. De humor en de diepgang die typerend zijn voor de uitgewerkte personages ontbreekt. Doordat Norval en Trudy constant op zoek zijn naar een oplossing, meandert de film in de tweede act. De twee vallen in herhaling, waardoor je zit te wachten op wat komt. Sturges weet dan weer de aandacht van de kijker helemaal te pakken met de derde act. Het confirmeert maar weer eens, dat de plottwists in zijn werk subliem zijn. De boodschap van de film, over de moraliteit van de soldaten en het huwelijk, zitten wat dieper verborgen ditmaal. Het mag al een wonder zijn, dat ze er überhaupt inzitten. Onder het alziende oog van de censuur die tijdens de oorlog werd opgelegd aan films, kon je niet zomaar maken wat je wilde. Het toont aan, dat Sturges echt one of a kind was!

Nick Majchrowicz

Waardering: 3.5

Speciale vertoning: Written and Directed by Preston Sturges, Eye Filmmuseum (21 september – 15 oktober 2023)