The President’s Daughter & the Richest Freeborn Lady (2023)

Regie: Mildred Roethof | 84 minuten | documentaire | Met: Cynthia McLeod, Chandrikapersad Santhoki, Sigrid Kaag, Mark Rutte

“Een volk dat geen toegang heeft tot de bronnen van zijn eigen geschiedenis, krijgt een zelfbeeld dat gebaseerd is op mythen en stereotypen”. Deze zin heeft Cynthia McLeod, een van de bekendste Surinaamse schrijvers en historici, geïnspireerd om zoveel als mogelijk te weten te komen over de Surinaamse slavernijgeschiedenis. Het boek ‘Hoe duur was de suiker?’ is het romandebuut van Cynthia en is in 2013 in Nederland verfilmd. In Suriname is dit boek verplichte kost. Echter, ‘The President’s Daughter & the Richest Freeborn Lady’ gaat ook over Elisabeth Samson, de eerste vrijgeboren zwarte vrouwelijke miljonair. Dat ze dit heeft bereikt tijdens de piek van de Trans-Atlantische Slavenhandel en slavernij, maakt het verhaal nog meer bijzonder. De documentaire is een soort verslag van Cynthia’s inspanningen om Elisabeth Samson, een symbool voor het mogelijke onmogelijke, een plek te geven in het stadsgezicht van Paramaribo.

De documentaire is een product van filmmaker Midred Roethof en is mede geïnspireerd door haar eigen roots. Als kind van een zwarte Surinaamse vader en een witte Nederlandse moeder werd ze, zowel tijdens haar tijd in Suriname als in Nederland, geconfronteerd met haar kleur en dus met haar identiteit. Ook de polarisatie in de huidige Nederlandse maatschappij is voeding geweest om een documentaire te maken over Cynthia McLeod die, met haar verhalen, een brug slaat tussen Suriname en Nederland.

‘The President’s Daughter & the Richest Freeborn Lady’ begint met het Surinaamse Amazone regenwoud waar Cynthia doorheen wandelt op zoek naar een plantage die bezit is geweest van Elisabeth Samson. Elisabeth was een vrije zwarte vrouw, die zich opwerkte tot een zakenvrouw in de Surinaamse kolonie. Zij was geboren in 1715 en overleden in 1771. Dit waren de zwartste jaren van de slavenperiode. Dit geeft aan hoe bijzonder deze vrouw was. Ook wordt in de documentaire ingegaan op Cynthia’s verleden als dochter van de eerste president van onafhankelijk Suriname, Johan Ferrier, en als vrouw van een Surinaamse ambassadeur. Cynthia houdt in Nederland vele lezingen over de slavernij in Suriname en bezoekt vele scholen, in Suriname, om de bewustwording omtrent slavernij aan te wakkeren. Ook gaat de documentaire in op de band die Nederland met Suriname heeft en de excuses van het slavernijverleden die koning Willem-Alexander heeft gemaakt. En natuurlijk, het proces dat wordt doorgemaakt bij het in ere herstellen van Elisabeth Samsons huis in Paramaribo, Suriname, komt uitgebreid aan de orde.

In de documentaire zijn er mooie shots van het Surinaams oerwoud, de rivieren, van Nederland en van Cynthia. Ze is vaak aan het woord en het is duidelijk dat ze een gedreven vrouw is die het tot een levensmissie heeft gemaakt bewustwording van het verleden te faciliteren. Dat Cynthia haar best doet om het huis van Elisabeth Samson in ere te herstellen is ook een mooi symbool. Het zijn allebei vrouwen die voor het bijna onmogelijke vechten en het ook bereiken.

‘The President’s Daughter & the Richest Freeborn Lady’ is een documentaire die perfect past in de tijden waar we in leven, waarbij de gordijnen van het verleden opzij worden getrokken en licht wordt geworpen op een periode die te lang verzwegen is. Mensen accepteren niet meer dat anderen hun plaats en identiteit in de wereld bepalen. Dat doen we lekker zelf. Voor iedereen die geïnteresseerd is in het slavernijverleden is deze documentaire een must see.

Gerold Kort

Waardering: 4

Bioscooprelease: 5 oktober 2023